مارکسیسم و فلسفه

مارکسیسم و فلسفه

نویسنده: کارل کرش
مترجم: حمید وارسته
ناشر: دات
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 198
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1382 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مکتب مارکسیسم از عقاید مارکس نشات گرفته است. مارکسیم دارای چندین شاخه است که از جمله ی آنها می توان سنتی(ارتدکس)، انقلابی، روسی، انتقادی و ... را نام برد. اما شاخه که کارل کرش در این اثر به آن می پردازد، شاخه فلسفی این مکتب است.

البته هر کدام از این شاخه ها به نحوی سعی بر اصلاح اندیشه های مارکس در حوزه ی مربوطه بوده اند. با توجه به اثرهایی که این مکتب بر حوزه ی های مختلف داشته، در هر زمینه نیاز به اصلاحاتی می باشد. در زمینه ی فلسفه، تمرکز به سمت عوامل روبنایی، همچون فرهنگ و سوژه (ذهنی) انسانی می رود. 

نویسنده در سال ۱۹۲۳ در مقاله ای تحت عنوان "مارکسیسم و فلسفه" کوشید تا با دوره بندی ویژه ای از تاریخ تحولات اندیشه "مارکس و مارکسیسم" که مختص رابطه آنها با فلسفه باشد، آن را بررسی نماید". "هفت سال بعد کًرش بر آن شد تا در نوشته ای تحت عنوان موقعیت کنونی مسئله "مارکسیسم و فلسفه" به بررسی مجدد همین رابطه بپردازد؛ به ویژه که تا این زمان نزدیک به ۱۳ سال از انقلاب اکتبر در روسیه می گذشت و کًرش فرصت داشت تا به ارزیابی مجددی از تجربه این انقلاب و دیدگاه های رهبران و نظریه پردازان آن بپردازد.

این مقاله در عین حال تلاشی بود برای پاسخ به انتقاداتی که مقاله "مارکسیسم و فلسفه" با آن رو به رو شده بود، کًرش در این مقاله از یک سو به ریشه یابی علل انتقادات سوسیال دموکرات ها و "مارکسیسم روسی" می پردازد و از سوی دیگر می کوشد انگیزه های استقبال غیر منتظره و ناخوشایند "فیلسوفان بورژوا" را توضیح دهد. مقاله تازه کًرش مبتنی است بر درک معینی که او از دیالکتیک نزد مارکس، دیالکتیک ماتریالیستی و اصولا دیدگاه درک ماتریالیستی تاریخ دارد.

بدین سان نوشته های کًرش، طرح مسئله رابطه مارکسیسم و فلسفه است؛ یعنی پیش کشیدن مباحث کلیدی درباره شناخت شناسی اجتماعی، روش شناسی، رابطه تئوری و پراتیک، و نظایر آن. هدف کًرش این بود که نشان دهد مارکس از "فلسفه" فراتر رفته و با این همه، وارث رابطه متقابل دیالکتیکی تئوری و پراتیک است که خود مشخصه ایدئالیسم کلاسیک بوده و مارکس برای نخستین بار آن را بر بنیادی ماتریالیستی استوار ساخته است.