ماجراهای قریه دانا باش

ماجراهای قریه دانا باش

نویسنده: جلیل محمد قلی زاده
مترجم : علی کاتبی
ناشر: دنیا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 140
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1352 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ نوشته تقدیمی دارد

مروری بر کتاب

...شب هنگام و دروقت استراحت، ملای ده، ملاپیرقلی از کتاب بختیار نامه حکایت می خواند و حاضرین ششدانگ حواسشان پیش او می باشد و بدین ترتیب نفوذ فرهنگ ایران را در آنجا به خوبی نشان می دهد.

 جلیل محمدقلیزاده در سال1869 برابر با سال1247 شمسی در روستای نهرم از ایالت نخجوان تولد یافت، و در سال1932. برابر با سال 1310، شمسی در باکو در گذشت، محمدقلی زاده فعالیت های ادبی خود را با نوشتن داستانهای کوتاه آغاز نمود، او در این، داستانها، وضعیت زندگی مردم قفقاز و بویژه کشاورزان را همراه با چاشنی حرف و حدیث و ضرب المثل های قدیمی و شعر و آداب و رسوم آنها بیان می کند، در این داستانها، او وضع اجتماعی و اقتصادی نابسامان پیرامون خود را نیز مطرح می کند و دردهای مردم را به زبان ساده برای خواننده خود می نویسد.

میرزا جلیل محمدقلی‌زاده بنیان‌گذار روزنامه ملانصرالدین بود.پدرش محمدقلی نام داشت. خانواده او اصلاً ایرانی بودند و جدش حسین‌علی بنا از خوی به نخجوان رفته بود. وی معروف به میرزا جلیل و یک ادیب و داستان نویس سرشناس آذربایجانی بود. میرزا جلیل زیر نفوذ ادبی نویسندگان روس مثل نیکلای گوگول و آنتوان چخوف بود.

خواندن و نوشتن را در نخجوان آموخت و در شهر گوری در گرجستان به دارالمعلمین رفت. سال‌ها در مدارس گرجستان آموزگار بود. در سال ۱۹۰۴ به تفلیس رفت و در روزنامه شرق روس مشغول به نویسندگی شد. چند داستان کوتاه منتشر کرد. نمایشنامه‌ای به نام مردگان نوشت که با استقبال زیاد روبرو شدنکته مهمی که در نوشته ها و داستانهای او آشکار است، عشق او به وطن پدری اش ایران است که متاسفانه کمتر این موضوع از طرف پژوهشگران، مورد توجه و کنکاش قرار گرفته، تقدسی که خود از آن همواره، صحبت می کند.

محمد قلی زاده در داستان ماجراهای قریه دانا باش، گرچه ناخشنودی مردم را از قضاوت اشخاصی که بر مسند قضا تکیه زده اند، بیان می کند و بدین وسیله می خواهد، بی عدالتی حاکم بر اجتماع آن روز مردم را بیان کند، ولی او در عین حال نشان می دهد که مبنای قضاوت همچون ایران براساس احکام شرعی مذهب شیعه بوده و موارد شرعی و عرفی حاکم بر قضا پس از استیلای حکومت تزاری بر این مناطق به هیچ وجه تغییر ننموده است و حتی مکاتبات حقوقی و قضایی نیز با زبان فارسی تحریر می گردیده است که نمونه آن را در کتاب ماجراهای قریه دانا باش ایروان در نامه ای که قاضی به مباشر قریه داناباش می نویسد.

مشاهده می کنیم، قاضی در این نامه می نویسد:
« به خدمت مباشر جماعت دانا باش»
از قاضی اویزد «م »
بنا به شکایت نمودن اهل قریه دانا باش، خدایار بیگ، پسر نجفقلی بیگ، به قضاوتخانه « ن » که زوجۀ منکوحۀ من زینب بنت کربلائی زینال از 16 ماه صفر از خانه من خارج شده و مرا تمکین نداده، بنا به شکایت شاکی به خدمت شما توقع می نمایم ، که زوجه مذکور را باختیار مشارالیه داده که بعد از این در خانه او تمکین شده از سخن او تجاوز ننماید. (قاضی او یزد « ن » حاجی ملاصفر صائب سلطان زاده....