قیام دکابریست ها

نویسنده: ماریا ماریچ
مترجم: ابوالحسن تفرشیان
ناشر: آلفا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 984
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1358 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : 

مروری بر کتاب 

سپیده شمال

این کتاب را در حقیقت می بایست دنباله کتاب جنگ و صلح تولستوی به حساب آورد چرا که این داستان نیز همچون جنگ و صلح از جنگ های ناپلئون با روسیه وام گرفته است... دکابریست‌ها روایت تاریخی نخستین قیام روشنفکرانه‌ی ملت روس علیه حکومت استبدادی تزار است که در دسامبر ۱۸۲۵ میلادی رخ داد و اگرچه یک‌روزه سرکوب شد، تأثیری شگرف بر رشد خودآگاهی سیاسی-اجتماعی ملت روس نهاد. نمایش‌نامه‌ی دکابریست‌ها از نخستین نمونه‌های تئاتر مستند روسی است. این نمایش در سال ۱۹۶۷، به مناسبت پنجاهمین سالگرد پیروزی انقلاب روسیه، روی صحنه رفت.

لئانید زورین کوشیده با تکیه بر منابع مکتوب تاریخی شکل‌گیری محفل‌های دکابریست‌ها و قیام آنان را تا حد امکان نزدیک به واقعیت بازسازی کند. او در این نمایش‌نامه به‌خوبی نشان می‌دهد اشراف‌زادگان تحصیل‌کرده و شرافتمندی که قلبشان برای میهنشان می‌تپید و از استبداد تزار به تنگ آمده بودند، برای آن‌که تغییری در اوضاع و شرایط کشور به وجود آورند، با چه موانع عملی و تردید و تزلزل‌های فکری-عقیدتی دست‌وپنجه نرم می‌کردند.

...در سن پترزبورگ گروهی از افسران ارتش ، نیکلای اول را مردود شمردند و حمایت خود را از کنستانتین اعلام کردند. اما این افسران، و فاداری چندانی به کنستانتین نداشتند؛ بلکه آن ها هدف بزرگتری داشتند. بسیاری از آن ها ، سال ها پیش به عنوان سربازان جوان با نیروهای ناپلئون در اروپای شرقی جنگیده بودند. در آن جا دیده بودند که شهروندان عادی روزنامه می خوانند؛ در امور سیاسی به بحث می پردازند و از خوراک کافی برخوردارند. این افسران دریافتند که روسیه نه به اصلاحات کوچک ، بلکه به تغییر بنیادی نیاز دارد.

آن ها در مورد تغییری که خواستارش بودند توافق نداشتند؛ برخی می خواستند یک قانون اساسی را به تزار تحمیل کنند؛ دیگران می خواستند او را برکنار و جمهوری اعلام کنند؛ عده ای دیگر نیز می خواستند او را به قتل برسانند. آن ها تنها در مورد پایان دادن به حکومت خودکامه اتفاق نظر داشتند. پس هدف واقعی این افسران از حمایت از کنستانتین این بود که از شر قدرت مطلقه تزار خلاص شوند. آن ها خواستار انقلاب بودند.

افسران شورشی که دریافته بودند چنین هدفی تندروانه تر از آن است که با حمایت اکثر سربازان روبرو شود مقاصد انقلابی خود را اظهار نکردند. آن ها برای آن که سربازان را جذب آرمان خود سازند شرایط بهتر و حقوق بیشتر را وعده دادند. آن ها وفاداری خود را به کنستانتین اعلام داشتند. آن ها تنها با حضورشان در آن جا اقتدار نیکلای را به عنوان تزار به چالش طلبیدند.

سربازان، تمام روز را در آن جا ماندند و از رفتن امتناع ورزیدند. دولت از آن می ترسید که سربازان دیگر، به آن ها ملحق شوند. نمایندگان دولت به امید مذاکره برای رسیدن به توافق، بیش از یک بار کوشیدند به سربازان نزدیک شوند. هربار سربازان تندخویی که هیچ گونه مذاکره ایی را نمی خواستند به سویشان آتش گشودند. سرانجام پس از یک روز سرد و طولانی، نیکلای فرمان آتش را صادر کرد.درست در زمانی که شورشیان در سن پترزبورگ سرکوب می شدند؛ شورش مشابهی در کی یف آغاز شد.

هر دو گروه شورشی را افسران ارتش رهبری می کردند که یکدیگر را می شناختند و در این اندیشه شریک بودند که روسیه به تغییر اساسی نیاز دارد. با آن که این گروه ها پنهانی در تماس بودند ؛نقشه خود را برای شورش به دقت با هم هماهنگ نکرده بودند. گروه کی یف علاوه بر آن که کوچک و سازمان نیافته بود شامل خائنانی نیز می شد که درست در زمانی که قرار بود شورش آغاز شود نقشه را لو دادند ؛بدین سان در ظرف چند روز رهبران شورش کی یف دستگیر شدند. این دو شورش، به قیام دکابریست ها مشهور شد.

دکابریست‌ها روایت تاریخی نخستین قیام روشنفکرانه‌ی ملت روس علیه حکومت استبدادی تزار است که در دسامبر ۱۸۲۵ میلادی رخ داد و اگرچه یک‌روزه سرکوب شد، تأثیری شگرف بر رشد خودآگاهی سیاسی-اجتماعی ملت روس نهاد. نمایش‌نامه‌ی دکابریست‌ها از نخستین نمونه‌های تئاتر مستند روسی است. این نمایش در سال ۱۹۶۷، به مناسبت پنجاهمین سالگرد پیروزی انقلاب روسیه، روی صحنه رفت.

لئانید زورین کوشیده با تکیه بر منابع مکتوب تاریخی شکل‌گیری محفل‌های دکابریست‌ها و قیام آنان را تا حد امکان نزدیک به واقعیت بازسازی کند. او در این نمایش‌نامه به‌خوبی نشان می‌دهد اشراف‌زادگان تحصیل‌کرده و شرافتمندی که قلبشان برای میهنشان می‌تپید و از استبداد تزار به تنگ آمده بودند، برای آن‌که تغییری در اوضاع و شرایط کشور به وجود آورند، با چه موانع عملی و تردید و تزلزل‌های فکری-عقیدتی دست‌وپنجه نرم می‌کردند.