قطار به موقع رسید

قطار بموقع رسید

نویسنده: هاینریش بل
مترجم: کیکاووس جهانداری
ناشر: چشمه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 165
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1377 _ 1372 - دوره چاپ: 2 _ 1

مروری بر کتاب 

وقتی از گذرگاه تاریک زیر زمین می گذشتند ، صدای عبور قطار را که روی ریلها می غرید و می غلتید بالای سرشان می شنیدند و صدایی پر طنین در بلند گو به نرمی تمام می گفت :
« قطار مخصوص سربازانی که از جبهه به مرخصی آمده اند، از پاریس به پسه میشل از طریق...

اولینا با صدائی آهسته شروع به صحبت می کند: «لازم نیست بگویم که... اگر نمردی هرگز نباید این راز را به کسی بگوئی. خودم می دانم. من مجبور شده ام به خدا و همه مقدسین و لهستان، وطن خودمان قسم بخورم که از این بابت به هیچ کس چیزی نگویم، ولی وقتی آن را با تو در میان می گذارم درست مثل این است که آن را به خودم گفته باشم، و همان طور که نمی توانم چیزی را از خودم پنهان کنم، از تو هم هیچ چیز را نمی توانم پنهان کنم!»

از جا بلند می شود و آب جوشان را بسیار آهسته و با ملایمت و مراقبت تمام در قوری کوچک می ریزد، در این بین هم هروقت مکث کوچکی می کند، قبل از این که آب را باز جرعه جرعه بریزد به آندره آس لبخندی می زند، و حالاست که آندره آس متوجه می شود او هم گریه کرده است. آن وقت اولینا در فنجان هایی که کنار زیرسیگاری قرار دارد قهوه می ریزد...

این کتاب اولین رمان کوتاه بل هست و از نخستین اعتراض های او به جنگ . آندره آس سربازیست که راهی جبهه می باشد و هنگام سوار شدن در قطار احساس می کند که به زودی خواهد مرد . در طول راه به روز مردن خود که آن را یک شنبه هفته بعد احساس کرده فکر می کند . 

به زودی . به زودی . به زودی . به زودی . این به زودی کی خواهد بود ؟ چه کلمه هراس انگیزی است این به زودی . به زودی ممکن است یک ثانیه دیگر باشد . به زودی می تواند یک سال طول بکشد . به زودی کلمه ای است هراس انگیز . این به زودی آینده را در هم می فشارد ، آن را کوچک می کند و دیگر هیچ چیز مطمئنی در کار نخواهد بود . هر چه هست دودلی و تزلزل مطلق خواهد بود . به زودی هیچ نیست و به زودی چه بسا چیزهایی است . به زودی همه چیز است . به زودی مرگ است ..

برای کسی که با نثر هاینریش بُل آشنایی نداشته باشد، نه تنها این کتاب، بلکه همه کتاب های این نویسنده، عجیب و تاحدودی سخت خوان هست. ولی کافیست عاشق تک گویی و درونیات شخصیت ها باشی، تا نه تنها این کتاب، که همه آثار هاینریش بُل را، بخوانی و لذت ببری.

قطار به موقع رسید، داستان لحظات و ثانیه هایی است که از دست می دهیم... داستان عمری است که می گذرد و می رود. از همان اوائل که نویسنده با کلمه "بزودی" بازی می کند، مدام در ذهن من این آیه از قرآن می آمد که: «و اذا جاء اجلهم لا یستقدمون ساعه و لا یستاخرون» (و هنگامی که سرآمدشان می رسد، دیگر نه یک لحظه بیش و نه یک لحظه کم باقی نمی مانند) (امیدوارم آیه و معنی را درست گفته باشم)... به هر حال عجیب به نظر می رسد، اما مطمئنم که شما هم در هنگام خواندن کتاب، این معنا را یاد می کنید، هرچند معتقد نیستم هدف هاینریش بل، اشاره به این بوده باشد... چه بسا مطالب دیگری نیز، که بُل، روایت می کند.