قصیده فنی و تصویر آفرینی خاقانی شروانی

قصیده فنی و تصویر آفرینی خاقانی شروانی

نویسنده: منیره احمدسلطانی
ناشر: کیهان
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 290
اندازه كتاب: وزیری - سال انتشار: 1370  - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

سبک شناسی یکی از مؤثرترین روش های شناخت متن است و سبک شناسی انتقادی، لایه ها یا سطوح مختلف اثر را شکافته و متن را بررسی میکند. ختم الغرایب اولین سفرنامه منظوم خاقانی شروانی، زبانی گیرا و تصویرهای دلنشین دارد. سبک شناسی انتقادی میتواند چهره گویایی از این اثر را نشان دهد.

افضل الدین بدیل‌ بن علی خاقانی شروانی متخلّص به خاقانی ؛  از جملهٔ بزرگ‌ترین قصیده‌سرایان تاریخ شعر و ادب فارسی به‌شمار می‌آید. از القاب مهم وی حسان العجم می‌باشد. آرامگاه او در شهر تبریز است. خاقانی از سخنگویان قوی‌طبع و بلندفکر و یکی از استادان بزرگ زبان پارسی و در درجهٔ اول از قصیده‌سرایان عصر خویش است. توانایی او در استخدام معانی و ابتکار مضامین در هر قصیدهٔ او پدیدار است.

خاقانی شروانی یکی از بزرگ­ترین و خاص­ترین شاعران فارسی­زبان است. پیچدگی و چندلایگی اشعار این شاعر یکی از وجوه ممتاز و خاص­بودن شعر اوست. گواه دشواری اشعار او، وجود انواع شروح متقدم چون شادی­­آبادی و شروح متأخر معروف است. دریافت اشعار خاقانی به توغّل در انواع علوم قدیمی مثل نجوم، طب، تاریخ و اساطیر، قرآن و حدیث، فنون بلاغت و جامعه شناسی اثر نیاز دارد که­ بی­ توجهی به آنها مخاطبانش را به بیراهه می­برد.

شیوه بیان خاقانی در برخی از اشعارش چنان غریب و دشوار است که فهم و درک شعر او را پیچیده و گاه غیر ممکن می‌سازد؛ بنابراین شایسته است که توجه ادبا برای درک معانی اشعار وی بیشتر از بسیاری دیگر از شعرای پهنه ادب فارسی باشد. با اینکه تلاش برای راه یافتن به دنیای خاقانی تقریباً قدمتی برابر با اولین سال‌های انتشار دیوان وی دارد و در عصر جدید با ورود شرق‌شناسان به جرگه پژوهندگان شعر خاقانی، نکات جالب توجهی در مورد دیوان وی به دست آمده؛ اما باز هم برخی موارد در لابه‌لای اشعار وی وجود دارد که یا اصلاً قابل فهم نیست و یا دریافتن مقصود شاعر با دشواری بسیار همراه است؛ از این رو لازم است که به جز شروح موجود، توضیحات جامع‌تری از اشعار خاقانی در اختیار علاقه‌مندان قرار گیرد تا چراغی شود، برای ره یافتن به تاریک خانه‌های اشعار وی.

در این کتاب، تکیه بر ابیاتی است که از نظر پژوهشگران به دلایل مذکور به غلط شرح شده­ است؛ همچنین ضمن اشاره به شرح و نظر شارحان، شرح آنان بررسی و نقد شده و در نهایت برای هر بیت معنایی که درست به نظر می­رسد، با توجه به دلایل درون­ متنی، برون متنی و پیرامتنی به دست داده شده است.