قدرت نرم و عدم خشونت

نويسنده: جین شارپ
مقدمه : اصغر افتخاری
مترجم : سیدرضا مرزانی
ناشر: دانشگاه امام صادق (ع)
زبان كتاب: فارسی
تعداد صفحه: 244
اندازه كتاب: رقعی گالینگور روکشدار- سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

نسبت بین قدرت و خشونت از جمله پرسش‌های نوینی است که از ره‌گذر نقد باورهای سنتی مبنی بر تأثیرگذاری مؤثرتر قدرت از طریق اعمال خشونت بیشتر، حاصل آمده است.پیشنهاد نظریه «قدرت نرم» در این خصوص تحولی مهم را بوجود آورده و یک نقطه عطف به حساب می‌آید.

دلیل این امر آن است که «قدرت نرم» از حیث ماهیت به دنبال عنصر «اعمال اراده از طریق جذابیت» است و خشونت چون دارای کمترین میزان «جذابیت» است؛ لذا عملا به حاشیه رانده می‌شود. بدین ترتیب می‌توان ادعا نمود که سلطه گفتمان نرم‌افزاری می‌تواند زمینه‌های خشونت‌ورزی را کاهش دهد. این ادعا بویژه درخصوص نظریه اسلامی قدرت، صادق است که در آن بنیادهای ایمانی، اعتقادی و مشارکتی قدرت به مراتب برجسته‌تر از ابعاد تحمیلی و اجباری آن است.

با این توضیح مشخص می‌شود که می‌توان ـ و باید ـ نسبت به پالایش قدرت از عنصر «خشونت» اقدام ورزید و این تلاش فلسفی ـ راهبردی جدیدی به شمار می‌آید که از گفتمان اسلامی توقع آن می‌رود. در نتیجه این اقدام، شاهد شکل‌گیری نظام‌های سیاسی‌ای خواهیم بود که دو توان‌مندی را به صورت همزمان دارا هستند:‌
اول آن که ـ از توان تدافعی بالایی برخوردار بوده و می‌توانند الگوهای رزمی دشمنان را خنثی یا غیر فعال سازند.
دوم آن که ـ از توان تهاجمی بالایی برخوردار بوده و می‌توانند با تولید «قدرت ملایم» ـ بدون اعمال خشونت ـ در اذهان و قلوب مخاطبان خویش نفوذ نمایند.

از آنجایی که محتوای اصلی قدرت نرم را این ایده تشکیل می دهد که می توان بدون اعمال خشونت به اعمال قدرت اهتمام ورزیده و نتایج مطلوب را با هزینه های اندک تحصیل نمود. از این منظر ورود به حوزه قدرت نرم، متضمن درک اشکال سیاست هایی است که می تواند حامل قدرت بدون خشونت باشد.

به طور طبیعی قدرت نرم نیز همانند قدرت سخت از متقاضیان زمانی و مکانی تأثیر پذیرفته و شاهد ارائه اشکال نوین قدرت در هر عصر و زمانه ای خواهیم بود. اثر حاضر از حیث توجه به این موضوع منحصر به فرد بوده و بدون تأیید محتوای سیاست های مورد بحث، می توان ادعا نمود که جوهره قدرت نرم در عمل مورد ارزیابی قرار گرفته است.

مؤلف در این اثر تلاش کرده است تا ابعاد مختلف اقدام بدون خشونت را به بوته آزمون کشیده و رویکرد آن به قدرت، روش های خاص تولید این قدرت، پویایی آن در بستر مجادلات و شرایط موفقیت یا شکست آن را مورد بررسی قرار دهد. نویسنده در این کتاب با بهره گیری از تئوری و مثال های گوناگون، یک عرصه استراتژیک پیچیده را روشن و قابل فهم ساخته است. کتاب تصویر روشنی از گذشته ارائه می نماید و زوایای پنهان بسیاری از حوادث تاریخ معاصر را برای خواننده آشکار می نماید.