قانون دادگری

قانون دادگری

نویسنده: احمد کسروی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 64
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1340 - دوره چاپ : 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

این کتاب تاریخچه ای دارد که باید بنویسیم :
در سال ١٣١٢ یکی از آشنایان که بنزد رضاشاه رفت و آمد می کرد روزی بنزد من آمده چنین گفت : اعلیحضرت از عدلیه بسیار ناراضیست از داور [وزیر عدلیه از ١٣٠٥ تا ١٣١٢ و سپس وزیر مالیه تا ١٣١٥ که خودکشی کرد] و کارهای او خشمناکست. اگر شما اطلاعات خود را درباره عدلیه بنویسید و راه اصلاح آنرا نشان بدهید مؤثر خواهد بود.

چون پافشاری می نمود که چیزی بنویسم گفتم : بدی عدلیه بیش از همه بعلت بدی قانونهاست. داور و همدستان او خرابکاریهایی دارند ولی اساس خرابی قانونست. اگر داور برود و وزیر صالحی بیاید یا قضات بیکبار عوض شوند چندان تأثیری در کار نخواهد بود. آمدیم باصلاح قانون این کار کوچک نیست. بر فرض آنکه رضاشاه تصمیم گیرد ، وزرا و مستشاران تمیز و همدستان ایشان نخواهند گذاشت. با اینحال چون شما اصرار می کنید شرحی درباره معایب قانون نوشته موادی هم برای جانشین بودن بآن قانون تهیه می کنم.

در نتیجه این گفتگو گفتار یکم این کتاب را که انتقاد از قانونهای عدلیه است با هفتاد و چند ماده قانون با شتاب (در مدت سه روز) تهیه کرده بنام پیشنهاد برضاشاه بدفتر مخصوص فرستادم ، و در همان هنگامها در نامه دیگری رفتار و کردار داور و همدستان او را شرح داده درخواست کردم که یکسره بدست شاه داده شود.

جای افسوس بود که پس از مدتی دانستم که آن پیشنهاد را بشاه نرسانیده اند ، و این نامه نیز بدست وزیر دربار افتاده که بنزد داور فرستاد و نتیجه ای که پدید آمد آن بود که کینه های داور بجوش آمد و بیک رشته آزارهایی درباره من برخاست که در اینجا جای گفتن آنها نیست.

افسوس بیشتر من از رهگذر پیشنهاد بود ، و برای آنکه نگزارم کوشش بیهوده ماند بهتر دانستم که گفتار دیگری (گفتار دوم این کتاب) بآن نوشته ها افزوده با یک دیباچه بچاپ رسانم و کتاب را برضاشاه بارمغان گردانم و این کار را در همانحال بانجام رسانیدم.

شاید رضاشاه کتاب را ندید و هیچ آگاه نگردید و از آن راه نتیجه ای بدست نیآمد. ولی انتشار کتاب بسیار بجا افتاد. چون نخست بار بود که ایرانیان ایراد بقانونهای اروپا می شنیدند خواندن کتاب تکانی در آنها پدید می آورد و دلایل کتاب و زبان ساده آن ناچارشان میساخت که ایرادها را بپذیرند و از خوشگمانی بی اندازه خود درباره اروپاییان درگذرند. در آن هنگام من بنوشتن پیمان تازه آغاز کرده بیش از همه با اروپاییگری نبرد می کردم. این کتاب در آن زمینه کمک بسیار بما کرد ...

احمد کسروی خواستار مبارزه با «واپس‌ماندگی فکری و علمی» و روشن‌گری در تمامی وجوه زندگانی بود وی از آنچه «اوضاع زندگی، خرافه‌گرایی و آداب اجتماعی» مردم ایران می‌دانست انتقاد داشت، همچنین خواستار «پالایش زبان فارسی» از هر گونه واژه عربی و سره‌نویسی در زبان پارسی بود. موضع‌گیری‌های احمد کسروی در برابر کیش‌های رایج و نهادهای مذهبی و اخلاقی و مسلک‌ها و ارزش‌های سنتی و فرهنگی و تاختن او به باورهای دینی و فرهنگی از تشیع و بهائیت گرفته تا شعرهای حافظ و سعدی، از جمله مواردی بود که مخالفت‌های بسیاری را علیه او برانگیخت.