فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت

فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت

نویسنده: فریدون آدمیت
به کوشش : ابراهیم اشک شیرین
ناشر: گستره
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 286
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1394 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب 

مصور

شرح انقلاب مشروطه از زمان تحصیل فرمان مشروطیت تا قیام ملی و خلع محمدعلیشاه از سلطنت

در آغاز دوران آشنایی ایرانیان با تمدن جدید فکر یافتن علت عقب­ ماندگی، به دغدغه اصلی نخبگان فکری تبدیل شد اما در این میان ضرورت مدرنیزاسیون و نه مدرنیته برای ایشان به شدت مطرح گشت. از این رو در حوزه اندیشه سیاسی آن­چه مورد تبلیغ غالب رهبران فکری است، تقلید دستاوردهای تمدن جدید بود.

متاسفانه مطالعه و ارزیابی تلاش­ های نخستین نخبگان فکری در مواجهه با مدرنیته سیاسی در ایران دیرهنگام و پس از جنگ دوم جهانی به وسیله فریدون آدمیت صورت گرفت. آدمیت انگیزه اصلی خود درکاوش تاریخ افکار جدید ایران را دو امر می ­داند: اول فقدان تحقیق علمی در تاریخ نگاری اندیشه در نوشته­ های تاریخی مربوط به مشروطیت (اعم از فارسی و فرنگی) که در ریشه­ های فکری آن جنبش غور کرده باشند و دوم تجربه جامعه­ های مختلف شرقی در چگونگی اخذ تمدن غربی به ویژه اقتباس بنیادهای مدنی آن که به نظر او ارزنده ­ترین مظاهر و متعلقات مدنیت انسانی را می ­سازند.

این امر از آن جهت برای آدمیت دارای اهمیت است که نشان دهد که کدامین شرایط اجتماعی برخی از ملل مشرق زمین را در برخورد با تمدن اروپایی به راه ترقی انداخت و بعضی دیگر به بیراهه به گونه­ ای که از قافله واماندند؟ از آن­جا که دغدغه اصلی آدمیت نگارش تاریخ اندیشه معاصر ایران است از این رو اندیشه سیاسی او را باید در لابلای تفاسیر، توضیحات و نقادی دولتمردان اصلاح ­گرا و منورالفکران مورد مطالعه­ اش یافت.

تفاوت میان آدمیت با نخبگان فکری و سیاسی اصلاح­گر مورد مطالعه او، تفاوت تاریخ­ نگاران یونانی مانند هرودوت و توسیدید است - که خود در رویدادها شرکت می­ کردند و تجربه­ های زیسته ­شان را به سطح اندیشه می­ آوردند- با توین­بی که به کل تمدن می­ پردازد و جز از بیرون و از طریق واپس­نگری و نگاه به گذشته نمی ­تواند آن را دریافت کند.

به این ترتیب از نظر تاریخی و معرفت ­شناسی میان آدمیت و اشخاص مورد مطالعه ­اش شکاف وجود دارد. آدمیت خود آن­ها را فاقد اصالت فکر، مروج مطلق دانش اروپائی و دارای برداشت­ های سطحی و اشتباه از مدرنیته می­ داند.