فواید الصفویه

فواید الصفویه

نویسنده: ابوالحسن قزوینی
مصحح: مریم میراحمدی 
ناشر: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 196
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1367 - دوره چاپ : 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو  

مروری بر کتاب

تاریخ سلاطین و امرای صفوی پس از سقوط دولت صفویه

در مطالعات و تحقیقات تاریخی، کتابهای منشا و متون اصلی به دلیل روشن کردن زوایای مبهم تاریخ اهمیت خاصی دارد. نسخه خطی فواید الصفویه تالیف ابوالحسن بن ابراهیم قزوینی در زمره این متون است. قزوینی در این کتاب به شرح تاریخ و رویدادهای خاندان صفوی پس از سقوط در سال 1135هجری توسط افاغنه پرداخته است.

نویسنده در نگارش کتاب موارد مهمی را مورد توجه قرار داده از جمله: ذکر منابع معتبر و مرجع بعد از بازگو کردن مسائل تاریخی درهر مقطع، مشروعیت بخشی نویسنده به خاندان صفوی با عبارت «خاندان امامت نشان و خلافت پناه» تا آغاز قرن سیزدهم، ذکر مسائل اجتماعی و فرهنگ دوره صفوی و پرداختن به روابط ایران با سرزمینهای مجاور. در آخر نیز زبان نثر کتاب است که با وجود نگارش به سبک هندی از برخی اصطلاحات و لغات ترکی هم استفاده کرده است....

«مشروعیت» خاندان صفوی را، مؤلف با عبارت «خاندان امامت نشان و خلافت پناه» حتی تا آغاز قرن سیزدهم هجری قمری بازگو می‌کند. صرف نظر از زمینه مذهبی، این نکته بسیار قابل توجه است که با وجودی که مؤلف، کتاب خود را در سال ۱۲۱۱ هجری قمری؛ یعنی در آغاز حکومت سلسله قاجار نوشته است و در واقع لزومی نداشته است که از خاندان صفوی به نیکی یاد کند؛ اما کماکان این امر را یادآور می‌شود؛ در حالی که حکمرانان بعدی؛ مثلا مؤسس افشار را «نادر غادر» می‌نامد.

البته به دفعات و در صفحات مختلف تاکید می‌کند که مسائل و «وقایع ماضیه را بی تعصب» نوشته است، و نیز این نکته را یادآور می‌شود که مطالب مسموع را «بی زیاده و نقصان در این دوران درج می‌سازد». گذشته از زندگی و سرگذشت شاهان بدون تخت صفوی که به طور صوری حکومت می‌کردند، برخی از این خاندان نیز عازم هندوستان شدند و در واقع به نوعی «خود تبعیدی» تن در دادند، و رهسپار کشور همسایه، هند که از دیرباز روابط دوستانه‌ای با دربار صفوی داشت، شدند. در سراسر کتاب از سرزمین عثمانی، به نام سرزمین «روم» یاد می‌شود که در آن ایام دلالت بر برقراری روابط سیاسی و نیز برخوردهای نظامی می‌کند.