فلسفه و تجدد

فلسفه و تجدد

نویسنده: کریم مجتهدی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 331
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1385 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

عنوان فلسفه و تجدد را می توان به انحای مختلف فهم و تفسیر کرد ؛ حرف ربط (واو) میان این مفهوم ، شاید به جای اینکه سبب پیوند آنها شود ، از لحاظی مبین جدایی و غیریت میان آن ها باشد. اگر بتوان به فرض فلسفه را به نحوی مستقل از زمان و فارغ از حرکت و تغییر دانست و به نوعی حکمت خالده سرمدی قایل شد ، در عرض مفهوم تجدد را در ضمن اینکه دایره شمول آن بسیار وسیع تر از فلسفه است به ناچار باید تضمین نوعی صیروت و تصرم محض به حساب آورد که دلالت بر جایگزینی حالتی به حالت دیگر دارد ، بدون اینکه ضرورتا حالت اول کاملا منهدم شده باشد.

دکتر کریم مجتهدی متعلق به نسل دوم استادان بزرگ فلسفه غرب در ایران و از بزرگ ترین آنهاست.وی در کتاب خود «فلسفه و تجدد» که توجه علاقه مندان فلسفه را از زمان انتشارش برانگیخته، در ادامه حرکت فکری، تحقیقی و همچنین آموزشی اش، قدمی پرصلابت برداشته و مسائل موردتأکید خود را که همواره نسبت به آن احساس مسئولیتی عمیق داشته است (یعنی مسأله «پرهیز از تفکر»، «وسیله شدن فلسفه»، «فلسفه و ایران معاصر» و این بار به طور خاص «تجدد و سنت» یا «قدیم و جدید»).

در این کتاب مطرح کرده است. این اثر در بستر و جو روشنگری قرن هجدهم در فرانسه پیش می رود و منابع مورد رجوع آن جز معدودی، همگی به زبان فرانسه (زبانی که مجتهدی بیش از هر زبان غیر فارسی دیگری با آن مأنوس بوده است. ) می باشد.کتاب بر آن نیست تا تصویری رؤیایی و یا تیره از تجدد ارائه دهد، بلکه در پی جست وجو و بررسی آن است. در این کتاب نگارنده نخواسته است آفت ها و آسیب های عصر روشنگری قرن ۱۸ میلادی را موردغفلت قرار دهد، ولی درواقع نه فقط با تجدد مخالفت نکرده، بلکه به اندازه لازم جنبه های مثبت روشنگری را نیز یادآور شده است.

درباره این کتاب چند نکته جالب به چشم می خورد: نخست حضور پررنگ کانت (فیلسوفی که نام مجتهدی در ایران با نام او عجین است) در بخش های انتهایی کتاب است و درحقیقت ۳مقاله به او اختصاص یافته است. دوم وجود مقاله هایی در این مجموعه است که به بررسی نحوه حضور تفکر روشنگری قرن ۱۸ در ایران می پردازد و نکته پایانی این که این کتاب از دغدغه بلندمدت مجتهدی درباره چگونگی تکوین علم تجربی جدید، خالی نیست و مقاله «مفهوم نامتناهی» هرچند تاریخ تطور مفهوم این کلمه را در معنایی وسیع تر از معنای ریاضی و فیزیکی پیگیری می کند، از توجه به کارکرد علمی مفهوم نامتناهی به هیچ وجه غفلت نکرده است.