فلسفه دکارت

فلسفه دکارت

نویسنده: گرت تامسون
مترجم: علی بهروزی
ناشر: طرح نو
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 215
اندازه کتاب: رقعی کوچک - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

نویسنده، در کتاب حاضر، به بررسی اندیشه‌ی دکارت پرداخته است. وی پیش از هرچیز به این مساله اشاره می‌کند که دکارت، درک و دریافت ما را از جهان دگرگون کرد. چه دکارت نخستین متفکری بود که این ایده را مطرح کرد که می‌توان کلیه‌ی دگرگونی‌های فیزیکی را به کمک چند قانون بنیادی فهمید. روش شک دکارتی، به چندین نسل از متفکران کمک کرد تا خود را از قید و بندهای تفکر مسیحی قرون وسطی رها کنند و در عین حال، همزیستی دانش و دین را نیز میسر کرد.

در واقع سخن دکارت این بود که علم جدید با تعالیم اصلی کلیسا سر سازگاری دارد. چه، دکارت در تمام عمرخود کاتولیک ماند. شاید در نگاه اول فایدهٔ شکّی چنین کلی آشکار نباشد، اما فواید این کار بسیار است، زیرا چنین شکّی ما را از هر نوع پیش‌داوری و تعصب خلاص می‌کند، و راهی بسیار آسان پیش پای ذهن می‌گذارد تا خود را به جدایی از حواس عادت دهد، و نهایتاً این خاصیت را هم دارد که بعد‌ها، وقتی حقیقت چیزی را کشف می‌کنیم، دیگر به آن هیچ شک نکنیم.

دکارت درک و دریافت ما را از جهان دگرگون کرد. او متفکر پربصیرتی بود. نخستین متفکری که این ایده را مطرح کرد که می‌توان تمام دگرگونی‌های فیزیکی را به کمک چند قانون بنیادی فهمید؛ و این ایده پُردامنه را در مورد انواع و اقسام پدیده‌های فیزیکی، از ستاره‌شناسی گرفته تا کالبدشکافی، به کار بست. او عدسی می‌تراشید، ستاره رصد می‌کرد، جسد تشریح می‌کرد، با مغناطیس آزمایش می‌کرد، و می‌خواند و می‌اندیشید و می‌نوشت تا همه دانش‌ها را به صورت یک کلّ واحد درآورد.

دکارت به استلزامات روش‌شناختی و فلسفی این علم جدید نیز می‌اندیشید. در جوانی پیش از هر چیز ریاضی‌دان بود، و بر مبنای همین دانش ریاضی‌اش بود که روشی عملی برای تحقیق در مسائل و حلِ کلّی آنها ساخته و پرداخته کرد. به سنین میانه عمر خود که رسید، کوشید فلسفه نهفته در پس برنامه (علمی) خویش را آشکار کند.

«روش شک» او به چندین نسل از متفکران کمک کرد تا خود را از قیدوبندهای تفکر مسیحی قرون وسطا خلاص کنند، و در عین حال، همزیستی دانش و دین را هم میسّر کرد. دکارت در تمام عمر کاتولیک ماند و حرفش این بود که علم جدید با تعالیم اصلی کلیسا سازگاری دارد.