فلسفه در ایران باستان و مبانی حکمت اشراق

فلسفه در ایران باستان

نویسنده: سیدمحمدکاظم امام
ناشر: بنیاد نیکوکاری نوریانی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 328
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1353 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

و مبانی حکمة الاشراق و افکار و آثار و تاریخچه زندگانی سهروردی

این کتاب مجموعه‌ای است ملحض و منقح و شامل بر مقدمه و متن. در مقدمه زندگی‌نامه و آثار فکری و عقلی سهروردی و جغرافیای سهرورد و در متن مبانی و منابع فلسفی و مصطلحات علمی و قطعاتی مهم از فصول کتاب ممتع «حکمة الاشراق» مورد بحث و نقد و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.

کتاب «حکمة الاشراق» یک شاهکار بی‌مانند به شمار می‌رود؛ زیرا سهروردی در این کتاب زبده و نخبه اصول و مسائل حکمت اشراقیان را با ذکر منابع گردآوری کرده است.کتاب حکمة الاشراق بزرگترین و کاملترین اثر شیخ شهاب الدین سهروردی،ملقب به شیخ اشراق و شیخ مقتول، فیلسوف و عارف شهیر ایرانی است. و با این کتاب بود که مکتبی در فلسفه به راه افتاد که برخلاف مکتب مشائی که با ارسطو پیوند داشت، خود را وامدار افلاطون می دانست،به نام مکتب اشراقی. توجه ویژه سهروردی به عناصر ایران باستان و وارد کردن آنها در فلسفه خویش از دیگر کارهای بحث برانگیز او بود.

سهروردی «رندانه» هر حرف و سخنی را که حق می دانست وارده فلسفه ی خویش می ساخت. بنیان فلسفه شیخ اشراق بر «نور» استوار است،او نور را شیء حقیقی می داند و حق متعال را نور الانوار معرفی می کند که همه ی نور ها از او و جلوه و ظهور اوست. حکمت در نظر این فیلسوف عارف مسلک،بر دو قسم است: حکمت ذوقی و حکمت بحثی. و خود را از کسانی می دانست که این هر دو حکمت را در خود جمع کرده،و کاملان چنین افرادی هستند.

او می گوید حکمت از چند طریقه به من رسیده است،و نام افرادی را می برد: مغان و حکمای ایران باستان-فیثاغورث-افلاطون-هرمس-ذوالنون مصری-سهل بن عبدالله تستری و ... در پایان کلامی از او را می آوریم: «و کمترین درجات و شرایط خواننده ی این کتاب اینست،که بارقه ی الهی بر دل او تابش کرده باشد،و ورود آن ملکه ی وی شده باشد،و آنان که از این بارقه های الهی بهره مند نشده باشند،از این کتاب سودی برنگیرند، پس هر آنکس که تنها جویای حکمت بحثی است،بر او باد به روش مشائیان رود،و ما را با چنین کس در باب حکمت و قواعد ذوقیِ اشراقی نیست.بلکه کار و روش اشراقیان انتظام نگیرد،مگر از طریق سوانح نوریه...»

رساله ها و کتاب های سهروردی، بیانگر رموز و اسرار حکمت و عرفان است. آن ها در نهایت فصاحت و بلاغت آراسته به آیات قرآنی و سرشار از احادیثند. او درسه کتاب (تلویحات،مقاومات و مطارحات)فلسفه مشا را به طور کامل توضیح داد. وی در سال های آخرعمر، درمهم ترین اثر فلسفی اش کتاب (حکمه الاشراق)، به شرح و تبیین حکمت اشراق پر داخت. رساله های عرفانی او نامهای ویژه ای دارند،مانند: هیاکل النور، عقل سرخ، لغت موران، آواز پر جبرئیل و صفیر سیمرغ که شیخ اشراق درآن ها،مرحله های سیر و سلوک نفس راشرح داده است