فریدون آدمیت و تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت

فریدون آدمیت و تاریخ مدرنیته در عصر مشروطیت

نویسنده: علی اصغر حقدار
ناشر: کویر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 296
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1382 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

در تاریخ ایران، مقطع زمانی جنگ های ایران و روسیه ( ۱۲۰۵ـ۱۱۸۹ش ) تا تغییر سلطنت ( ۱۳۰۴ش ) برهه های سرنوشت ساز و حساسی بشمار می روند؛ با جنگ های روسیه، ایران با معادلات جهانی و روابط بین المللی روبرو شد؛ این جنگ ها در میان عده ای از مردان سیاست و صاحب نظران فرهنگی، تحولات دوران سازی به وجود آورد: 
عباس میرزا با دریافت شرایط زمانی، اصلاح نظامی را در دستور کار خود قرار داد ( ۱۲۰۷ش ) ، قائم مقام به بازسازی سیاسی روی آورد ( ۱۲۱۴ش ) ، امیر کبیر به تحولات در قدرت و اصلاح ساختارهای اجتماعی توجه نمود ( ۱۲۵۰ش ) .

نخستین جنبش مردمی در گسست از آموزه های سنتی و در مقابل حاکمیت برای احقاق حقوق اقتصاد ملی در حرکت تنباکو ( ۱۲۶۹ش ) شکل گرفت. اولین حرکت های قانون خواهی و ایجاد نهادهای قدرت سیاسی ـ اقتصادی مدرن در جنبش مشروطیت ( ۱۲۸۴ش ) پدیدار شد.

اولین ایده های مدرنیته در زمینه های فرهنگی ( آخوندزاده ـ طالبوف ) و اجتماعی ( ملکم خان ـ آقاخان کرمانی ) و دینی ـ سیاسی، از میان تحصیل کردگان ایرانی سر برآورد؛ بعد از آن، ساختارهای سیاسی نوپیدای مجلس شورای ملی و حاکمیت مشروطه دچار استبداد شده، شرایط اجتماعی با تقویت نظام ایلیاتی پیشین به رکود میل نمود. ورود ارتش های خارجی ارکان ملی ایران زمین را با دشمنان جدیدی مواجه ساخت که پیش از آن برای مبادلات تجاری ـ بازرگانی به ایران آمده بودند، در چنین شرایطی ایده های مدرنیته در حاشیه قرار گرفتند.

مجموعه اندیشه‌های ایرانی، تحلیل و بررسی افکار و آرای صاحبنظران و روشنفکری است که نظام اندیشه و فرهنگ ایرانی را در گذر زمان به تکاپو واداشته و آن را پذیرای تحول و تغییر در سیر تاریخی کرده‌اند، آنان با گذار از اندیشه‌های مألوف و سنتی جامعه، دست به آفرینش نظام فکری تازه‌ای زدند و راه را برای تولید و شکل‌‌گیری شیوه‌های نوین اندیشه و فرهنگ هموار کردند.

مجموعه نوشته‌‌ها و تحقیقات فریدون آدمیت دوره زمانی تقریباً 50 ساله دگرگونی‌های اجتماعی سیاسی از جنبش تنباکو 1326ش تا استبداد صغیر 1290ش را شامل می‌شوند تحلیل و گزارش اندیشه‌های مترقی و متجدد روشنفکران اولیه ایرانی در تحکیم و پی‌ریزی نهادهای مدنی و ساختارهای سیاسی مدرن بخش دیگر تألیفات آدمیت را در بر می‌گیرند این دوره را با پیش‌زمینه‌های آن در جنگ با روسیه تا تغییر سلطنت می‌توان دوران کلاسیک فرهنگ مدرن ایرانی نامید.

در این کتاب پیش از اینکه از ایده‌های مدرن کلاسیک ایرانی و کنشگران سیاسی مدرن و ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران بر پایه آثار و تألیفات فریدون آدمیت سخن گفته شود روش تاریخ‌نگاری آدمیت و روش تحلیلی او به عصر مشروطیت باز گفته می‌شود .