فرهنگ و شبه فرهنگ

فرهنگ و شبه فرهنگ

نویسنده: محمدعلی اسلامی ندوشن
ناشر: توس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 140
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1354 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو _ نو

مروری بر کتاب

این مجموعه شامل دو قسمت است، یکی مقاله هایی که پیش از این موضوع فرهنگ انتشار یافته بود؛ و دیگر یادداشت هایی که نیمه دوم کتاب را دربرمیگیرد و نخستین بار است که نشر می یابد. اولین مقاله این مجموعه «بودن یا نبودن فرهنگ» است.

بیست و هشت مرداد سی و دو در ایران تاریخی به یاد سپردنی است، به ماهیت سیاسی آن‌چه در آن روز گذشت و آن‌چه به دنبال آن آمد، در این‌جا کاری نداریم. به این کار داریم که بادش، یا بهتر بگوئیم، سمومش به فرهنگ گرفت و از این حیث در این کشور دوران تازه‌ای آغاز گشت...

در وضعی‌ که‌ ما هستیم‌ و دوران‌ تحولی‌ را که‌ خواه‌ ناخواه‌ و به‌ همراه‌ دنیا در پس‌ گردونه‌ تاریخ‌ می‌پیمائیم‌، سکوت‌ درباره‌ فرهنگ‌، سرباز زدن‌ از وظیفه‌ انسانی‌ است‌.اگر بحرانی‌ در دنیای‌ امروز باشد، بیش‌ از بحران‌ اقتصاد و پول‌ و نفت‌ و نیرو، بحران‌ فرهنگ‌ است‌. نفت‌ها چراغ‌ها را روشن‌ می‌دارند، ولی‌ چه‌ فایده‌ وقتی‌ چشم‌ها را تاری‌ بگیرد؟ یا چه‌ فایده‌ که‌ همه‌ کارخانه‌ها خوب‌ کار بکنند، مگر کارخانه‌ وجود انسان‌؟

جامعه‌ای‌ که‌ به‌ فرهنگ‌ ملی خود پشت‌ پا بزند، دلیل‌ بر آن‌ است‌ که‌ لزوم‌ فرهنگ‌ را بطور کلی نفی‌ کرده‌ است‌، آن‌ را چیز بی‌ ثمری‌ انگاشته‌، و در چنین‌ حالی‌ البته به‌ تحصیل‌ فرهنگ‌ بیگانه‌ نیز توفیق‌ نخواهد یافت‌. طبع‌ چنین‌ جامعه‌ای‌ تنها راغب‌ خواهد شد. به‌ اقتباس‌ آنچه‌ سطحی‌ و ارزان‌ و مبتذل‌ است‌. بدینگونه‌ بنجل‌های‌ فکر دیگران‌ را خواهد گرفت‌، و چون‌ از فرهنگ‌ خود به‌ سبب‌ آنکه‌ کهنه‌ و امالی و مرتجعانه‌اش‌ می‌شناسد، دست‌ کشیده‌ است‌، خواه‌ ناخواه‌ پس‌ از مدتی‌ به لحاظ فرهنگی قومی ورشکسته خواهد شد...