فرهنگ شعر نو فارسی ؛ نیما یوشیج ؛ دو جلدی

 نیما یوشیج

نویسنده: هیوا مسیح
ناشر: دوستان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1802
اندازه کتاب: رقعی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1392 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

فرهنگ شعر نو فارسی ؛ از افسانه تا همیشه

این کتاب ؛ فرهنگ شعر نو فارسی، از افسانه تا همیشه – در نگاهش به شعر نو چنین رسالتی را بر شانه های خود احساس می کند و نگاهش از نسل جوان امروز تا آینده به کودکانیست که خواهند آمد و بر آن است آنان که در فرداها می آیند با خرابه هایی باستانی روبرو نشوند، بلکه بناها و ستون های استوار فرهنگ خویش را به چشم ببینند و ببالند و بسازند.

... با نزدیک به سی سال کار حرفه ای در حوزه شعر به عنوان شاعر، در پی کشف راز شعر شاعران بودم. مطالعات زبانشناسی بسیاری از دیدگاه کلاسیک داشتم تا رسیدم به شعر مدرن. همچنان روی اشعار نیما، به عنوان پدر شعر نوی فارسی کار می کردم و متوجه شدم در شعر نیما اتفاقات بسیاری افتاده است. من در شعر نیما به دنبال راز ماندگاری او بودم، جستجو بر روی اشعار او و دیگر شاعران معاصرمان باعث شد که فراز و فرودهایی که شاکله اصلی شعر آنها را تشکیل می دهد کشف کنم.

در گفتگوها و مشورتهایی که با شاعران داشتم، متوجه شدم بسیاری شعر نیما را اشتباه می خوانند. نیما پیشتاز در شعر ایران است. متوجه شدم که اشتباه خوانی شعرهای نیما توسط مخاطبان، بیش از شعرهای دیگر شاعران نوگراست؛ بعد از آنکه این را متوجه شدم، تصمیم گرفتم تجربیات خودم را در این حوزه به مخاطبان شعر منتقل کنم.

نیما، شاملو، اخوان، سهراب، فروغ و بسیاری دیگر را از شعر نو نمی توان حذف کرد. بنابراین، در زمان مطالعه آثار این شاعران نوگرا، شروع کردم به فیش برداری. از شعرهای نیما، شاملو و سهراب فیش برداری کرده بودم که در سرقتی تمام فیش هایم را از دست دادم و کار را از نو شروع کردم و حاصل این کار، تبدیل شد به کتاب «فرهنگ نو شعر فارسی».

هر کسی که شعرهای نیما، به ویژه شعرهای نوی او را بخواند، از خودِ عنوان شعر تا ابداعات کلامی او، ترکیبات تازه، نوع نگاه شاعر به دنیا… را می تواند رمزگشایی کند. وقتی نیما در شعری عبارت: «نازک آرای تن ساقه گلی» را استفاده می کند، این عبارت را از کجا آورده است؟ چه کشفی کرده است که چنین عبارتی را به کار می برد؟ در این کتاب سعی کردم ریشه شناسی کنم و دیدم این عبارت، از نظامی است.

چطور یک شاعر بزرگ می شود؟ چون به شعر کلاسیک ایران پیوند خورده است. نیما از شاعران قبل خود تاثیراتی گرفته و به همین دلیل توانسته بر شاعران بعد از خود تاثیر بگذارد. در این کتاب علت های ماندگاری شعر نیما را بررسی کرده ام و قرار است پس از این کتاب، کتاب های دیگری با همین رویکرد و از همین قلم در مورد شعر شاملو و مشیری، اخوان، سهراب، فروغ و… منتشر خواهد شد.

علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج (1276_1338) شاعر معاصر ایرانی و بنیان‌گذار شعر نوین و ملقب به پدر شعر نو فارسی است.نیما یوشیج با مجموعه تأثیرگذار افسانه، که مانیفست شعر نو فارسی بود، در فضای راکد شعر ایران، انقلابی به پا کرد. نیما آگاهانه تمام بنیادها و ساختارهای شعر کهن فارسی را به چالش کشید. شعر نو عنوانی بود که خودِ نیما بر هنر خویش نهاده بود.

تمام جریان‌های اصلی شعر معاصر فارسی وامدار این انقلاب و تحولی هستند که نیما نوآور آن بود. بسیاری از شاعران و منتقدان معاصر، اشعار نیما را نمادین می‌دانند و او را هم‌پایهٔ شاعران سمبولیست بنام جهان می‌دانند.نیما همچنین اشعاری به زبان مازندرانی دارد که با نام «روجا» چاپ شده‌است. همچنان نیما با بهره‌گیری از عناصر طبیعی با بیانی رمزگونه به ترسیم سیمای جامعه پرداخته‌است.

خواب کن بچه، مادرت مرده است.
بس که بیچاره، خون دل خورده است.
خواب. خواب. الان دیو مى‌آید.
پس به خود گفت او: مى‌شود شاید
دیو از این بچه با خبر باشد؟
پشت در باشد.
برق زد چشمش! دیو پیدا شد!