فرهنگ اساطیر ایرانی

نويسنده: خسرو قلی زاده
ناشر: پارسه
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 472
اندازه كتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1388 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

این کتاب دربرگیرنده نام‌ها و اصطلاحات اساطیری همراه با شرح و توضیح و آوانگاری است.کتاب «فرهنگ اساطیر ایرانی» به صور واژه‌نامه‌ای تدوین شده است که به طرح مباحثی در زمینه اساطیر و آیین‌های ایران باستان با محوریت دوره میانه می‌پردازد. همچنین به دلیل تأثیری که ایرانیان از اساطیر سایر ملل همجوار پذیرفته‌اند،‌ به اساطیر بین‌النهرینی و ودایی و تا حدی مصری نیز اشاره شده است. در این اثر با اعتقادات‌، باورها‌، مراسم‌، آیین‌ها،‌ قهرمانان، پهلوانان‌، دشمنان‌، دوستان‌، شاهان‌، زنان‌، مردان‌، جانوران‌ و گیاهان اساطیری روبه‌رو می‌شویم که کهن‌الگوی نمونه‌های متون جدید و حتا معاصر فرهنگ و ادبیات فارسی هستند و کوشش بر این بوده تا خواننده به سرچشمه اساطیر ایرانی دست یابد.

از هنگامی که بشر به اسطوره توجه کرد زمان زیادی می‌گذرد. شاید هزاران سال پیش بود که انسان بطور ناخودآگاه مجذوب و شیفته اساطیر شد. از آن زمان اسطوره جزء جدانشدنی زندگی بشر شد. انسان اسطوره‌باور، اسطوره را قدسی و والا می‌پنداشت و در تمامی لحظات زندگی خود اعمالش را با اسطوره‌های جامعه‌اش منطبق می‌کرد و در آن تجلی خدایان و ایزدان و قهرمانانش را می‌دید. با گذشت زمان، زندگی انسان دستخوش تغییراتی شد که لازمه زندگی بشری بود. اساطیر نیز متناسب با این تغییرات جلوه خود را تغییر دادند ولی از بین نرفتند و همچنان به حیات خود ادامه دادند.

اثر حاضر برای پژوهشگران و مشتاقان تاریخ و فرهنگ ایران و به‌خصوص ایران باستان، زبان و ادبیات فارسی، باستان‌شناسی، علم‌الادیان، اساطیر و مردم‌شناسی و دیگر علاقه‌مندان تالیف شده است. شاید این پرسش مطرح شود که مطالعه و شناخت اساطیر چه سودی دارد؟

همان‌گونه که زنده‌یاد بهار متذکر شده است: “مطالعه اساطیر یک قوم در همه ابعاد آن ما را یاری می‌دهد تا تاریخ رشد تمدن و فرهنگ آن قوم را بازشناسیم و نیز از آنجا که بسیاری سنت‌ها و اعتقادات، با وجود آنکه با روح دین و تمدن یگانه نیستند سرسختانه بازمی‌مانند و در درون عقاید امروزی ما نیز جای می‌گزینند، چه بسا چنین مطالعه‌ای ما را به گوشه‌هایی از آداب و عقاید کهن خود که همچنان در میان ما زنده است راهنما گردد.

سنگ بنای این تحقیق براساس متون پهلوی مربوط به ادبیات دوره ساسانی و اندکی پس از آن گذارده شده است. متون پهلوی مورد استفاده در این اثر عبارتند از: ارداویرافنامه، بررسی دستنویس م او 29، بندهش، دینکرد، روایت پهلوی، زند بهمن یسن، شایست ناشایست، کارنامه اردشیر بابکان، گزیده‌های زادسپرم، متون پهلوی، مینوی خرد و یوشت فریان. در کنار متون پهلوی منابع سودمند دیگری نیز که حاصل قلم نویسندگان برجسته و دانشمندان است مورد بررسی قرار گرفته است.