فردوسی و شاهنامه

فردوسی و شاهنامه

نویسنده: منوچهر مرتضوی
ناشر: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 178
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ لبه جلد سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

کتاب حاضر کوششی است برای اثبات این نظر که شاهنامه‌ فردوسی نه‌تنها یک حماسه بزرگ یا بزرگ‌ترین حماسه ایرانی یا یک اثر بزرگ و شایان ستایش ادبی و حماسی و ملی بلکه بزرگ‌ترین حماسه ملی دو جهان محسوب می‌شود‌ و می‌توان یقین داشت زبان و ادب اساطیر ایران و هویت‌ فرهنگی و ملی ایرانی بقا و استمرار خود را در یک هزاره پرآشوب تا حد زیادی مدیون فردوسی و شاهنامه است.

قضاوت دربارۀ ارزش‌های اثری که در یک هزاره بزرگترین اثر ملّی ایرانیان و مورد علاقه و ستایش همگان بوده، برعکس آنچه در نظر اوّل تصوّر می‌شود، بسیار دشوار است؛ زیرا احتمالاً هرگونه قضاوت ستایش‌آمیزی در این قبیل موارد حمل بر مبالغه و تعصّب خواهد شد.شاهنامه که قرن‌ها مورد عنایت و محفل‌آرای عوام و خواص بوده، امروز به کلّی از دایرۀ توجه و اشتغال فکری و ذوقی عموم بیرون رفته است و بنابراین هرگونه بحث جدّی دربارۀ این حماسۀ بزرگ ارزش و مفهومی فراتر از مرزهای پژوهش ادبی پیدا می‌کند و با یک «مسألۀ مهم فرهنگی و اجتماعی و ملی» ارتباط می‌یابد.

فردوسی منادی عزت و شرف ملت ایران و شاهنامه معتبرترین و موثقترین سند هویّت تاریخی و ملّی ایران است.اگر کسانی شاهنامه را مجموعۀ افسانه‌ها و داستانهای پهلوانی یا مجموعۀ داستانها و سرگذشت پادشاهان بپندارند، قطعاً اشتباه می‌کنند. شاهنامه مجموعۀ منسجمی از اساطیر باستانی و روایات تاریخی سنتی و داستانهای پهلوانی است که سرگذشت اقوام ایرانی را در چهارچوب آرمان ملّی منعکس می‌سازد و شهریاران و پهلوانان شاهنامه (تا پایان داستان اسکندر) نمایندۀ ادوار و حوادث فراموش شده و نمودار ازلیِ شخصیتِ انسان ایرانی و ایستادگی و پیکار و غم و شادی و بهروزی و تیره‌روزی و صلاح و فسادِ او به شمار می‌روند.

شاهنامه داستان رویارویی خصلت‌های نیکان و بدان و پهلوانان و جبّاران و ایران و انیران و عناصر اهورایی و اهریمنی و جلوه‌گاه آرمان‌ها و امیدها و ناامیدها و ناامیدی‌ها و روزهای تاریک و روشن مردم ایران و از این لحاظ در عرصۀ پهناور  فرهنگ و ادبیات ایران منحصر به فرد و به نظر بسیاری از دانایان و پژوهندگان در ادب و فرهنگ سایر اقوام و ملل جهان بی‌نظیر است....

استاد منوچهر مرتضوی، ششم تیر ماه 1308 شمسی در محله ششگلان تبریز دیده به جهان گشود. وی پس از گرفتن دکترای زبان و ادبیات فارسی دست به تحقیق و مطالعه در ادبیات ایران زد. علاوه بر آن که کتاب ”مکتب حافظ“ او درزمره کتاب های جریان ساز عرصه حافظ شناسی کشور است وی به عنوان فردوسی شناس برجسته ای نیز شناخته می شود. استاد مرتضوی از آخرین بازمانده های شاگردان استاد فروزانفر، سعید نفیسی و ملک الشعرا بهار بود که با تربیت چهره های ادبی و دانشگاهی زیادی، نام خود را در عرصه ادبیات معاصر ایران زمین جاودانه کرد.