غزلیات شمس تبریز ، دو جلدی

غزلیات شمس تبریز

نویسنده: مولانا جلاالدین محمد بلخی(مولوی)
به کوشش: محمدرضا شفیعی کدکنی
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1616
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

با مقدمه و گزینش دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی

آینه ام آینه‌ام مرد مقالات نیم
دیده شود حال من ار چشم شود گوش شما

دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی در این کتاب حدود هزار و هفتاد و پنج غزل و دویست و پنجاه و شش رباعی از دیوان شمس را گزینش و تفسیر کرده است و کوشیده که در جهت معرفی جوانب گوناگون شخصیت مولانا و عوالم روحی‌ او و بدعت‌ها و بدایعش آگاهیهای لازم را در اختیار خواننده قرار دهد.

اثر دو جلدی «غزلیات شمس تبریز» با گزینش و تفسیر استاد فرزانه‌ی روزگار، محمدرضا شفیعی کدکنی تدوین شده است. این اثر دارای ویژگی‌هایی است که آن را از آثار مشابه متمایز می‌کند؛ ابیات و شعرهای ضعیف یا تکراری یا دیگران‌سروده در آن به چشم نمی‌خورد و توضیح اصطلاحات و کلمات دشوار یا تفسیری مختصر پای هر شعر آمده است.

زبان مادری مولانا جلال‌الدین محمد بلخی زبان پارسی بود اما در دوران تحصیل و دانش‌اندوزی زبان عربی را هم آموخت و به ویژه چون در دمشق درس خوانده بود به زبان عربی هم تسلط داشت. شهر قونیه در آن زمان جمعیت ایرانی و فارسی‌زبان زیادی داشت و شاگردان و اطرافیان مولانا هم به همین زبان سخن می‌گفتند. اما به خاطر وجود ترک‌زبانان و بومیان یونانی‌زبان در این شهر، مولانا در طول زندگی خود در این شهر با این دو زبان هم آشنایی پیدا کرد و در شعرهایش به ویژه در غزل‌های دیوان شمس واژه‌هایی از این دو زبان به کار برده است.

وجود یک مقدمه‌ی علمی و کامل درباره‌ی مولانا و آثارش به همراه چند فهرست کاربردی خوب، این مجموعه‌ی کم‌نظیر را تکمیل می‌کند. جلال‌الدین محمد، که با عناوین خداوندگار، مولانا، مولوی، ملای روم و گاه با تخلص خاموش در میان پارسی‌زبانان شهرت یافته، یکی از شگفتی‌های تبار انسانی است. معرفی این آتش‌افروخته در بیشه‌ی اندیشه و احساس و وصف این دریای ژرف ناپیدا کرانه بس دشوار است و برای شناختنش گوش باید چشم شود:

غزلیات شمس تبریزی از مولانا با حال و هوایی شوریده‌تر، که بسیاری از آن‌ها در شرح حکایات عشق مولانا به شمس تبریز است، از بزرگ‌ترین آثار عاشقانه‌ی عرفانی در تاریخ ادبیات پارسی است.

این بار من یکبارگی در عاشقی پیچیده‌ام     این بار من یکبارگی از عافیت ببریده‌ام
دل را ز خود برکنده‌ام، با چیز دیگر زنده‌ام     عقل و دل و اندیشه را از بیخ و بن سوزیده‌ام..

فهرست

دنباله غزلیات شمس
ده غزل از ترجیع بندها و ترکیب بندها
ده غزل از غزلهای منسوب به مولانا
رباعیات