عملیات اورامان ؛ پاییز و زمستان 1310 شمسی

عملیات اورامان 

نویسنده: حاجعلی رزم آرا
به کوشش: کامبیز رزم آرا , کاوه بیات
ناشر: پردیس دانش - شیرازه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 247
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

پاییز و زمستان 1310 شمسی

کتاب مجموعه یادداشت ­ها و گزارش­ هایی است از نایب سرهنگ حاج علی رزم ­آرا، نظامی صاحب­ نام ایرانی در توصیف بخشی از لشکرکشی ارتش به منطقه اورامان در پاییز و زمستان ۱۳۰۱خ. این اثر دارای یک مقدمه، هفت فصل و فهرست اعلام، تصاویر و نقشه­ هاست. در مقدمه ­ای که به قام کاوه بیات در ابتدای کتاب آمده، پس از شرح کوتاهی از مشخصات ظاهری کتاب، که به قلم حاج علی رزم ­آرا نگاشته شده و عملیات اورامان نام گرفته است، شمایی کلی از وضعیت کردستان به ­ویژه در سال ­های پس از کودتای اسفند ۱۲۹۹ ارائه شده است.

بیات در آغاز مقدمه، با بررسی روند شکل­ گیری ارتش نوین در ایران پس از کودتای اسفند ۱۲۹۹ بیان می ­دارد: «در حالی که بخش اصلی توجه و توان ارتش نوپای ایران برای حل و فصل مسائلی چون شورش اسماعیل­ آقا سمکو در آذربایجان غربی و سرکشی جمعی از عشایر لرستان قرار داشت، کردستان کرمانشاه به رغم هم­جواری با این دول حوزه پرتلاطم و برخورداری از یک زمینه مستعد عشایری با آشوب و نا آرامی حادی روبه ­رو نبودند.»

او در ادامه، به این مهم اشاره می ­کند که برخلاف اتفاقات و بحران ­هایی که در آذربایجان و لرستان به وقوع پیوست، دولت مرکزی با چندان دشواری در کردستان و کرمانشاه مواجه نبود. هرچند برخی تحریکات ایل کلهر و سنجابی وجود داشت اما چندان خطرساز نبود. وی در فراز دیگری از مقدمه اشاره دارد به دخالت­ های خارجی و به ­ویژه سیاست ­های تفرقه ­افکن و مزورانه ­ی انگلستان در کردستان ایران و عراق که همانا در جهت حصول منافع خویش و تضعیف بیش­ از پیش موقعیت امپراتوری عثمانی در منطقه گام برمی ­داشت و در راستای این سیاست بود که تجزیه ­ی متصرفات و مناطق تحت ­نفوذ عثمانی را از اولویت ­های امور خود قرار داده بود.

او با اشاره به جریان «شیخ محمود برزنجی» و دیگر تحریکات انگلستان در مناطق کردنشین، ریشه­ ی بسیاری از مشکلات کنونی کردستان را نیز، سیاست­ های تفرقه­ افکنانه انگلیس می­ داند. کتاب، در حقیقت مربوط به لشکرکشی ارتش به منطقه ­ی اورامان در غرب استان کرمانشاهان جهت سرکوب رؤسا و ایل متمرد اورامان در پاییز و زمستان ۱۳۱۰ خورشیدی و روایتی است از سرکوب جعفر سلطان.

«این لشکرکشی که آن را می­ توان آخرین عملیات عمده از رشته لشکرکشی ­های گسترده دانست که از بدو تأسیس قشون متحدالشکل ایران در سال ۱۳۰۰ بر ضد قدرت ­های عشایری محلی آغاز شد، عملیاتی بود که بر یک دوره­ ی چند ساله از فرمانروایی سلاطین اورامان ـ خاندان حاکم محلی ـ پایان داد.»