علی دشتی و نقد ادبی

علی دشتی و نقد ادبی

نویسنده: ایرج پارسی نژاد
ناشر: سخن
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 270
اندازه کتاب: رقعی سلفون کاغذ نخودی - سال انتشار: 1387 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مد جدید نویسندگی از مقاله‌های خوب "علی دشتی" نویسنده‌، منتقد و سیاستمدار برجستۀ معاصر ایران است که با توجه به تاریخ‌ نوشته شدن آن (1312 ه . ش) استعداد تحلیل و داوری نویسندۀ جوان را در نقد زبان فارسی معاصر نشان می‌دهد. دشتی در توجیه کاربرد واژۀ مد در آغاز مقاله، از ادیبان معاصر به طعنه اجازه می‌خواهد تا این کلمه را در همین معنی مصطلح امروزی آن، به کار ببرد، زیرا نمی‌داند مد در فارسی زمان بیهقی یا فارسی قبل از فتح عرب، چه بوده است.

وی پس از اشاره به رواج مد در خوراک و پوشاک، به وضع زبان فارسی در جامعۀ ایرانی آغاز مشروطه می‌پردازد که در آن هرچند ساده‌نویسی معمول شده بود، اما کاربرد کلمات و ترکیبات و تعبیرات بیگانه نیز خیلی مد بود. دشتی در پی این مقدمه، به تمایل فارسی سره‌نویسان از یک سو و طرفداران سبک فارسی بیهقی از سوی دیگر می‌پردازد و فارسی سره‌نویسی را نوعی بیماری می‌داند که گریبان جوانان وطن‌پرست را گرفته است.

به گمان اینان وجود لغات عربی در فارسی یادگار شکست قادسیه و نهاوند و توهین به شئون ملی است؛ در حالی که وطن‌پرستی واقعی در این است که زبان به سوی کمال برود. اگر لغات عربی را از زبان فارسی بیرون بریزیم زبان ما ناقص‌تر خواهد شد. 

این دفتر بخشی است در ادامه روشنگران ایرانی و نقد ادبی که پیش از این منتشر شده بود. در آن کتاب افکار و آثار میرزا فتح علی آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی، میرزا ملکم خان، زین العابدین مراغه ای، طالبوف تبریزی، احمد کسروی، و صادق هدایت، در حوزه نقد ادبی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته بود و سهم هریک در نگرش انتقادی بر ادبیات باز نموده شده بود.

این کتاب  به آثار نقد ادبی علی دشتی نویسنده، منتقد و سیاستمدار نام آور معاصر ایران می پردازد. نویسنده در این کتاب کوشیده از آثار دشتی در زمینه بررسی و نقد ادبیات، تحلیلی انتقادی ارائه کند و ضعف و قوت کارهایش نمایان شود. علی دشتی (11 فروردین 1276 - 26 دی 1360) از پژوهشگران، نویسندگان و سیاستمداران ایرانی بود.

علی دشتی طی هفت دهه در جریانات سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ایران نقش داشت و گاهی از بازیگران اصلی عرصه سیاست بود. در تحکیم اقتدار حکومت دو پادشاه سلسله پهلوی، رضاشاه و محمدرضاشاه، فعال بود اما در اوج اقتدار آنان، شاید به دلیل خلق و خوی تندش، مورد بی‌مهری قرار گرفت و تقریباً در انزوا بود و پس از سقوط آنها سخت‌ترین انتقادات را بر خصوصیات فردی و شیوه حکومت آنان گفت یا نوشت.

فهرست

• سایه
• نقد شعر صوفیه
• نقشی از حافظ
• سیری در دیوان شمس
• در قلمرو سعدی
• شاعری دیر آشنا
• دمی با خیام
• و...