عالم آرای شاه اسماعیل

نویسنده ،نحوه تاسیس سلسله صفوی واتفاقات دوران حکومت شاه اسماعیل را مورد بررسی قرارمی دهد. 
کتاب فوق اثر معروف و جاودان اسکندر بیگ ترکمان است که در احوال و اعمال پادشاهان صفوی از آغاز حکومت سلسله تا مرگ شاه عباس و ذکر حوادث مهم آن عهد به نام « تاریخ عالم آرای عباسی » تألیف شده است . اهمیت و امتیاز خاص این کتاب در این است که مؤلف خود شاهد و ناظر ( و شاید گاهی هم دخیل ) بسیاری از وقایع و حوادث آن دوران پر هیاهو بوده است .

اسکندر بیگ در نگارش این کتاب تا می‌توانست، جانب سادگی را نگاه می‌داشت و بقول خود «مقتبسات و عبارات مغلق غیر مأنوس که ملال انگیزِ طبایع است، اجتناب لازم دانسته، به صور خجسته بنظر اخبار و شاهد نیکو سیر آثار را بساده‌تر لباسی آراسته، بجلوه‌ی ظهور آورد» با این حال در بعضی موارد آثار شیوه‌ی مترسلان در کتاب آشکار می‌شود، ولی نه چندان که به یک دستی و همواری انشاءآسیبی رساند... 

نثر کتاب‌ عالم‌ آرای‌ صفوی‌ ساده‌ و روان‌ است‌ و نویسنده‌ سعی‌ کرده‌ تا حد امکان‌ از زبان‌ محاوره‌ روزمره‌ آن‌ زمان‌ استفاده‌ کرده‌ و آن‌ را مردم‌ پسند قرار دهد، لذا از بکار بردن‌ جملات‌ و کلمات‌ مصنوع‌ و متکلف‌ خودداری‌ گردیده‌ و به‌ جای‌ آن‌ از عبارات‌ و اصطلاحات‌ عامیانه‌ استفاده‌ شده‌ است‌. بسیاری‌از مطالب‌ مندرج‌ در این‌ کتاب‌ منحصر بفرد بوده‌ و در سایر منابع‌ ذکر نگشته‌ است‌. این‌ کتاب‌ از لحاظ مطالب‌ موجود با کتاب‌ (جهانگشای‌ خاقان‌) در شرح‌ حال‌ شاه‌ اسماعیل‌ (تألیف‌ 948 ـ 955 ه'.ق‌)مطابقت‌ دارد. تاریخ‌ نگارش‌ عالم‌ آراء صفوی‌ سال‌ 1086 ه.ق‌ است‌.