عارف جان سوخته ؛ شرح حال مولانا

عارف جان سوخته

نویسنده: نهال تجدد
مترجم: مهستی بحرینی
ناشر: نیلوفر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 398
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1397 ~ 1386 - دوره چاپ: 8 ~ 1

مروری بر کتاب

رومی سوخته ؛ زندگی زمینی یک مرد آسمانی 

نهال تجدد نویسنده ایرانی ساکن پاریس سه سال پیش رمان رومی سوخته را به زبان فرانسوی درباره مولانا جلال الدین محمد منتشر کرد که در هفته های پایانی سال مولانا با ترجمه مهستی بحرینی با نام عارف جان سوخته در تهران نیز منتشر شده است.

رمان رومی سوخته که در ترجمه فارسی به عارف جان سوخته تغییر نام داده است را می توان رمانی شیوا دانست که البته از پژوهشهای تاریخی بی نصیب نمانده و نویسنده تلاش کرده تمام رویدادهای زندگی مولانا را پس از استخراج از منابع قابل استناد همچون کتاب مناقب العارفین به رمان تبدیل کند. 

نهال تجدد کتاب رومی سوخته را به قلم حسام الدین چلپی شاگرد برجسته مولانا و کاتب مثنوی معنوی نوشته است. حسام الدین که در ماههای پایانی زندگانی مولانا از سوی وی به عنوان جانشین خداوندگار قونیه انتخاب می شود، بجز داستان زندگی مولانا، زندگی همه مردان و مریدان وی را نیز برای خواننده روایت می کند. زندگی محمد بن علی بن ملکداد تبریزی یا همان شمس تبریزی معروف، صلاح الدین اولین جانشین مولانا که البته زودتر از مولانا فوت می کند، سلطان ولد فرزند خلف مولانا، ثریانوس یونانی گناهکاری که در هنگام گردن زدن با وساطت مولانا نجات پیدا کرد و بعدها از مریدان و شاگردان ممتاز وی شد و البته کراخاتون همسر مولانا. 

کتاب رومی سوخته اولین رمان درباره زندگی پر کشش و جاذبه مولانا نیست و تاکنون دهها داستان درباره این عارف بزرگ منتشر شده که معروفترین و مستندترین آن کتاب پله پله تا ملاقات خدا اثر مرحوم دکتر عبدالحسین زرین کوب است اما نویسنده رومی سوخته تلاش کرده تا در جای جای رمانش ضمن حفظ شخصیت روحانی مولانا و مرادش شمس تبریزی، گوشه چشمی نیز به زندگی خصوصی و زمینی این دو، بخصوص مولانا داشته باشد و بدین ترتیب نشان دهد عارفی با کرامات و متصل به اسرار در لحظاتی صفات مردمان عادی را داشته و گاه زودرنج و تندخو و تیزگفتار هم بوده است.

روایتهای رمان از زندگی زناشویی مولانا که به ادعای نویسنده حاصل تحقیق و پژوهش است تصویر جالبی از وی به دست می دهد. پس از ظهور دوباره شمس در قونیه و گوشه گیری چهل شبانه روزی مولانا و شمس از جمع، نویسنده روایت می کند که سرانجام شبی مولانا نزد همسر جوان و زیبایش رفت و برای جبران کم توجهی به او تا هفتاد بار با او همبستر شد، عددی که البته از سوی کراخاتون اعلام شده و نویسنده خود در صحت آن شک می کند.

با این همه، خانم تجدد اثری داستانی آفریده که مایه های داستانی اش بمراتب بیشتر از ارجاعهای تاریخی است، گرچه هیچیک از روایتهای تاریخی کتاب جعلی نیست و در کتابهای دیگر نیز نقل شده اما نویسنده تلاش کرده تا این حوادث و وقایع تاریخی را به شکل معناداری کنار هم بچیند. از همین رو می توان رومی سوخته را گامی برای شناخت مولانا دانست و نه پژوهشی در زندگی او؛ بخصوص که به گفته مهستی بحرینی مترجم کتاب به زبان فارسی، نویسنده منابع تحقیقاتی خود را با یکدیگر تطبیق نداده و تنها به ثبت آن در یک منبع اکتفا کرده و سرانجام آنها را در رمانی خوشخوان جای داده است.