ظهور و سقوط تمدن

ظهور و سقوط تمدن 

نویسنده: شیرد بی. کلاو
مترجم: محمود طلوع
ناشر: بدر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 376
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

به ویژه در مغرب زمین

انسانهای اولیه معیشت دست به دهان داشتند. یعنی فقط به اندازه نیاز و مصرف شخصی توان تولید داشتند. اینها معمولا از طریق شکار حیوانات وحشی، یا چیدن میوه های خودرو در جنگلها ارتزاق می نمودند. بنابراین اگر هم بصورت گله ای زندگی می کردند، همکاری میان آنها برای شکار یا دفاع در برابر مخاطرات طبیعی و از این قبیل مسایل بود. اما با دستیابی انسان به دانش کشاورزی و دامداری، برای اولین بار انسانها توانستند مازاد بر مصرف شخصی تولید کنند.

یعنی مثلا کشاورزی که روی زمین کار می کرد میزان محصولی که برداشت می کرد هم برای سیر کردن شکم خودش کافی بود، هم خانواده اش، و هم مقداری مازاد اضافه بر مصرف خود و خانواده اش باقی می ماند. شکل گیری مازاد تولید به این معنی بود که عده ای از انسانها می توانستند از کار برای معیشت فارغ شده و به مسایل دیگری بپردازند. تمدن از همینجا آغاز شد. شواهد باستان شناسی نشان می دهد، تمدنهای اولیه اقتصادهایی ترکیبی داشتند. یعنی هم برده داری و کار بردگی در آنها رواج داشت و هم کار مزدی توسط کارگران حرفه ای و آزاد.

بعنوان مثال، معمولا همه تصور می کنند اهرام مصر را بردگان ساخته اند. اما شواهد و مدارک باستان شناسی نشان می دهد تعداد کثیری کارگران آزاد و مزد بگیر روی این بناها کار می کرده اند. همچنین در طول زمان ساخت این بناها، جشن ها و میهمانی های مفصلی گرفته می شده و این کارگران مقادیر زیادی گوشت و مشروبات مصرف می کرده اند. رشد و گسترش علوم هم از برکات تمدن و مازاد اقتصادی است.

 علم ریاضیات را روحانیون مصری ابداع کردند. آب و هوای گرم مصر و دسترسی به رود نیل باعث می شد تا هزینه های زندگی بسیار پایین بیاید. حتی نیازی به تولید و پوشیدن لباسهای مفصل هم نبود. عده کثیری می توانستند پای برهنه و با رخت و لباسی مختصر در طول سال مشغول کار باشند. مازاد اقتصادی عظیمی که توسط این تمدن تولید می شد مصروف مقاصدی می گردید که شکوه و جلال تمدن ایشان را افزایش می داد. همین روند کلی را در سایر تمدنها هم مشاهده می کنیم. اما تمدن هم مانند ژنتیک یک جنبه تصادفی و یک جنبه محیطی دارد.

تمدنهای مختلف کیفیات متفاوتی پیدا می کنند. برخی از این تمدنها از حدی بیشتر رشد نکرده و حتی پس از مدتی دچار اضمحلال می شدند. از عوامل اصلی اضمحلال تمدنها هم پیدایش نظام اعتباری و رباخواری بوده است. میزان بازده و خروجی واقعی اقتصادی تابعی از شرایط طبیعی است. لذا با تغییرات شرایط جوی (که ماهیتی تصادفی دارد) می تواند سیر صعودی یا نزولی پیدا کند. اما نرخ بهره بدهی و ربا همیشه تصاعدی است. به همین دلیل تمایل عمومی اکثر تمدنها به سمت رکود و سکون ناشی از انباشت بدهی ها بوده است.

تمدنهای باستانی برای حل این معضل از سنتی استفاده می کردند که توسط پادشاهان و حاکمان اجرا می شده. یعنی هر پادشاه یا حاکمی که به قدرت می رسید بدهی های گذشته را ملغی اعلام می کرد. بعنوان مثال بخشش بدهی ها را در قوانین حمورابی مشاهده می کنیم. همچنین در تمدن یهود هم چیزی بنام Jubilee وجود داشته که همان بخشش دوره ای بدهی ها بوده است....

تاریخ شاهد ظهور و سقوط تمدنهای بسیاری بوده است. اگر نگاهی کلی به این تمدنها بیاندازیم، می توانیم آنها را به اینصورت دسته بندی کنیم:
1- تمدنهایی که در دوران باستان ظهور کرده و پس از مدتی از میان رفتند. مثلا تمدن سومریان و آشوریان در آسیا، و اینکاها و آزتک ها در آمریکا.
2- تمدنهایی که در دوران باستان ظهور کرده و تا امروز ادامه داشته اند. مانند ایران، هند، چین و ژاپن.
3- تمدنهایی که اخیرا ظهور کرده اند. مانند تمدن انگلوساکسن آمریکایی.

دسته اول معمولا مغلوب تمدنهای بزرگتری شده و در آنها ذوب و حل شده اند. مثلا آثار تمدنهای سومری و آشوری هنوز در مردمان منطقه غرب آسیا وجود دارد. اما اینها هرگز بعنوان یک تمدن مستقل مجددا کمر راست نکردند. دسته دوم تمدنهایی هستند که تا حدی رشد کردند که توانستند به مرحله ساختن امپراطوری برسند. و دسته سوم هم که هنوز تکلیفشان مشخص نیست و با مطالعه دو دسته قبل سعی میکنیم آینده آنها را پیش بینی کنیم.