- موجودی: درحال حاضر موجود نمی باشد
- مدل: 185579 - 120/7
- وزن: 0.40kg
ظرفیت فعل و ساختهای بنیادین جمله در فارسی امروز
نویسنده: امید طبیب زاده
ناشر: نشر مرکز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 294
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 2
مروری بر کتاب
پژوهشی براساس نظریه ی دستور وابستگی
در نظریه وابستگی نخستین گام در تحلیل جمله عبارت است از شناسایی فعل مرکزی جمله و ساخت ظرفیتی آن ، یعنی قسمت های اجباری و اختیاری آن.هر ساخت ظرفیتی به شکل یک یا چند ساخت بنیادین در جمله های زبان ظاهر می شود.
در این کتاب ابتدا شرح مختصری درباره ی اصول دستور وابستگی ارائه شده است و سپس براساس پیکره ای مشتمل بر بیش از سه هزار فعل فارسی هشت متمم برای افعال فارسی معرفی شده است و در نهایت مولف 23 ساخت بنیادین جمله را برای زبان فارسی برشمرده است.
نظریه دستور وابستگی یکی از نظریههای ساختگرا و صورتگراست که اساساً از طریق بررسی روابط وابستگی بین عناصر هسته و وابسته در زبان، به توصیف ساختهای نحوی در زبانهای گوناگون میپردازد. نخستین بار لوسین تنییر فرانسوی مبانی نظری این دیدگاه را در کتاب کم حجمی با عنوان گفتارهایی در نحو ساختاری (۱۹۵۳) معرفی کرد. شرح مبسوط و مفصل این نظریه در سال ۱۹۵۹ پس از مرگ تنییر درکتاب دیگر او با عنوان مبانی نحو ساختاری منتشر شد.
این نظریه در اروپا، و مخصوصاً در فرانسه و آلمان و روسیه، مورد استقبال زبانشناسان بسیار قرار گرفت و به تدریج مبدل به یکی از مهمترین نظریههای نحو در کار تدوین دستور زبانهای گوناگون، و نیز آموزش زبان به خارجیها شد. مهمترین مبحث دستور وابستگی، نظریه ظرفیت (valency) است که به بحث درباره انواع وابستههای فعل، اسم و صفت اختصاص دارد.
دو زبانشناس آلمانی با نامهای هلبیگ و شنکل براساس نظریه ظرفیت، نخستین فرهنگ ظرفیت افعال آلمانی را در سال ۱۹۶۸ (چ: ۸ ۱۹۹۱) منتشر ساختند و به این ترتیب نخستین گام را در زمینه تهیه و تدوین فرهنگهای ظرفیت واژگانی در زبان آلمانی برداشتند (در مورد این نوع فرهنگها در زبان آلمانی رک. ۲۰۰۱ Tabibzadeh؛ و در زبانهای دیگر رک. ۲۰۰۰ Herbst). هلبیگ و شنکل در اثر فوق بیش از آنکه در پی طرح دستور وابستگی به عنوان نظریهای مستقل و خودبسنده باشند، کوشیدهاند تا میان این نظریه و نظریه زایشی پیوندی برقرار کنند، و حتی دستور وابستگی را به صورت یکی از شاخههای دستور زایشی معرفی کنند.
اما انگل (۲۰۰۲) از جمله زبانشناسانی است که با طرح هرچه بیشتر جنبههای نظری برای دستور وابستگی، کوشید تا این دستور را به عنوان رقیبی برای دستور زایشی مطرح سازد (در مورد نظرات انگل رک. Ahadi ۲۰۰۱, ۱۸-۴۳). به اعتقاد انگل یکی از مهمترین اهداف دستور عبارت است از استخراج متممهای افعال، و به دنبال آن تعیین ساختهای ظرفیتی افعال و ساختهای بنیادین جملهها. مثلا وی برای زبان آلمانی ۱۱ متمم، و ۵۳ ساخت بنیادین جمله برشمرده است (Engel ۲۰۰۲, ۱۹-۲۹)؛ وی از این ساختها به عنوان ابزار مهمی برای پیشبرد مباحث مربوط به نحو و آموزش زبان یاد کرده است.»
فهرست
• درباره دستور وابستگي
• تحقيقات پيشين
• فعل
• متممهاي فعل در فارسي
• جمله هاي بدون فعل
• ساختهاي ظرفيتي فعل
• ساختهال بنيادين جمله
• تحليل 200 جمله ، و استخراج ساختهاي بنيادين آنها