طنزآوران جهان نمایش 9

طنزآوران جهان نمایش

نویسنده: داریوش مودبیان
ناشر: قاب
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 195
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1383 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

طنز سياه، آنچه آن را در نمايش كمدي وحشت مي‌نامند، برآمده از جريان‌هاي فلسفي و به ويژه وازدگي‌ها و سرخوردگي‌هاي اجتماعي- سياسي در قرن بيستم است. اين گونه كمدي بيش از آنكه بخنداند مي‌هراساند، به فكر فرو مي‌برد و دگرگون مي‌كند و اگر خنده‌اي هم حادث شود از سر ترس و اضطراب است و عموما در آخر نمايش، خنده بر خود است، زهرخنده ايست بر ترسي كه بر تن و جانمان چنگ انداخته و موجبش هم خودمان بوده‌ايم. طنز سياه (كه شايد خود را بيشتر در رمان نمايانده تا در تئاتر)، نمايش‌نامه‌نويسان نامداري همچون فردريش دورنمات، فرناندو آرابال، ادواردو مانه و... را به سوي خويش جلب كرده است. در اين دفتر از مجموعه‌ي طنز‌آوران جهان نمايش، چهار نمونه‌ي برتر از اين كمدي را عرضه مي‌داريم و چهار طنزپرداز امروز جهان نمايش را به شما معرفي مي‌كنيم.

... واقعیت این‌ است که این مجموعه نتیجه ۵۰ سال کار و پژوهش است. نخستین ترجمه‌ای که در این مجموعه‌ دارم، در دفتر اول چاپ شده و دقیقا مربوط به سال ۴۸ است؛ همان‌زمان هم اجرایش کردم. امیدوارم این مجموعه به جلد سی و پنجم برسد چون کم‌وبیش ۳۵ جلد آماده کرده‌ام که البته باید برای برخی از آن‌ها مقدمه و موخره بنویسم.

پس از این‌که به فرنگ رفتم و برگشتم، در سال‌های دهه ۶۰ ترجمه این نمایشنامه‌ها را از سر گرفتم و در واقع، کاری را که پیش‌تر شروع کرده بودم، به‌طور جدی‌تر دنبال کردم. برخی از این نمایشنامه‌ها در مجلات و نشریات مختلف چاپ شدند. اجرای برخی را هم از سال ۶۴ در شبکه دوم سیما تحت عنوان برنامه «دگر خندیدن» شروع کردم و کمدی‌نویسان جهان ادبیات نمایشی را به مخاطبان معرفی کردم.

این برنامه یک عنوان فرعی هم داشت: «معرفی طنزآوران جهان نمایش». در همان مقطع بود که بسیاری از بچه‌های دانشکده و دانشجوهای تئاتر که خیلی دوست داشتند کارهای کوتاه کمدی انجام بدهند، از این مجموعه استقبال کردند. تعداد شخصیت‌های آثار و پیچیدگی داستان‌ها کم بود و دکور آن‌چنانی هم برای اجرا نداشتند. نام مجموعه «معرفی طنزآوران جهان نمایش» را در همان‌سال‌ها روی نمایشنامه‌های گذاشتم که ترجمه‌شان در مجلات چاپ می‌کردم.

در این مجموعه ضمن معرفی و درج زندگی نامه‌ی بهار طنز پرداز نمایش نامه، نمونه‌ای از آثار هر یک به طبع رسیده که عبارت است از:

"راهبه‌ها/ ادواردو مانه
در رستوران/ موریس باریه
مسابقه‌ی بزرگ/ ژرار رونیه
آسانسور/ ژرار لووایه

در کتاب تصریح شده است که "نگارش طنز سیاه از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین انواع نگارش طنز است. مخصوصا هنگامی که پای نمایش بر صحنه در میان باشد؛ زیرا باید چنان نوشت که چند جریان متضاد را در کنار هم یا در پس هم به وجود آورد: خنده، هراس (و شاید گریه) و اندیشه (در تمام ابعادش).