طبقات الاطباء والحکماء

طبقات الاطباء والحکماء

نویسنده: ابن جلجل ؛ سلیمان بن حسان
مترجم: سیدمحمدکاظم امام
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 270
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب 

پیشوایان و سرآمدان دانش پزشکی و فلسفه که از روزگار باستان تا پایان سده سوم درخشیده اند

ابن جلجل این کتاب را به درخواست و خواهش یکى از بزرگان اندلس که چنان‌که خود اشاره کرده، از امویان و فرزندان خلفاى آن دیار بوده، تدوین کرد و آن را در آغاز سال 377ق، به انجام رسانید.این کتاب، مهم‌ترین اثر ابن جلجل است که در منابع گوناگون به نام‌هاى مختلف، مانند «اخبار اطباء الاندلس»، «اخبار الاطباء و الفلاسفه» و نیز به‌عنوان کتابى کوچک در باره تاریخ حکماء آمده است، ولى با توجه به آنچه پیش از این گفته شد، به نظر مى‌رسد که «طبقات الاطباء و الحکماء» که ابن ابار از آن یاد کرده، نامى باشد که خود مؤلف برگزیده است.

برخى از محققان احتمال داده‌اند که این کتاب، پس از «تاریخ الاطباء» اسحاق بن حنین، کهن‌ترین مجموعه شرح حال پزشکان به زبان عربى است، اما فؤاد سید لااقل 7 کتاب در این زمینه قبل از اثر ابن جلجل برشمرده است.این کتاب، اگرچه از منابع ابن ابى اصیبعه و دیگران بوده است، اما گاه در برخى جاهاى اثر ابن ابى اصیبعه، از قول ابن جلجل مطالبى آمده که در کتاب حاضر طبقات دیده نمى‌شود.

مؤلف، در این اثر از منابع مختلف مکتوب یونانى و لاتینى و نیز از شنیده‌ها و دیده‌هاى خود بهره جسته است.مهم‌ترین مآخذ او به‌ویژه در تدوین 5 طبقه نخست، عبارتند از کتاب «الالوف» (در حرکات فلک و کواکب)، اثر ابومعشر بلخى، «بخش تاریخ روم» پاولوس اروسیوس که ابن جلجل از او با نام هُروشْیُش یاد کرده و همان کتابى است که جزو هدایاى امپراطور روم به دربار عبدالرحمان به قرطبه رسید، کتاب «تاریخ القروانقه» تألیف سفرونیوس، کتاب «ایزیدوروس» اشبیلى، ترجمه «السیاسه» ارسطو و...

وى همچنین اطلاعات گران‌بهاى دیگرى در باب پزشکان شرق و غرب جهان اسلام از کسانى چون ابوزکریا یحیى بن مالک بن عاید معروف به العائدى اندلسى، ابن قوطیه و محمد بن عبدون پزشک نقل کرده است.