طب و بهداشت از امام علی بن موسی الرضا (ع)

طب و بهداشت

نویسنده: نصیرالدین امیرصادقی تهرانی
ناشر: معراجی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 320
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1354 - دوره چاپ: 5

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

اگرچه مطالب كتاب با طب قديم اختلاف دارد؛ اما به تعبير مترجم در بادى نظر، با طب قديم سازگارتر به نظر مى‌رسد؛ لذا به جهت اين كه براى خوانندگان بيشتر قابل استفاده باشد، به ترجمه ساده اكتفا نشده و ضمن شرح آن اصول، اين كتاب را با مبانى علم جديد، البته آن مبانى كه عقل و آزمايش به درستى آن اطمينان يافته باشد، تطبيق كرده است.

وى سپس به اين كه «رساله ذهبيه يا مذهبه» به اسناد مختلفى در كتاب‌هاى روايات و اخبار نقل شده، اشاره كرده و خبر «موسى بن على بن جابر سلامى» را در اين خصوص نقل مى‌كند. دليل نامگذارى رساله نيز اين بوده است كه چون توجه مأمون و دانشمندان عصر او را به خود جلب نمود، مأمون دستور داد آن را با آب طلا بنويسند و به همين مناسبت به رساله ذهبيه يا مذهبه شناخته شد.

اهل هر بلادى را به مقتضاى آب و هواى همان شهر بايد پرورش داد و به هر مريضى بايد به تناسب محل اقامت و پرورش او پيشنهاد غذا و دوا كرد. بيشتر دستورات امام(ع) در اين رساله هم به مقتضاى حال شخص مأمون و برخى به تناسب احوال مردم آن عصر و مكان مى‌باشد. قسمت ديگر از تجويزات امام(ع) هم چنان كه خود آن حضرت در مقدمه كتاب يادآورى كردند، نقل عقايد و تجربيات اطباء و حكما است و شايد اين اقتباس به منظور و يا تصويب و يا ملاحظات ديگر بوده است.با توجه به مطالب فوق بهره‌اى كه از اين كتاب مى‌بريم، علمى و نظرى است؛ اما از حيث عمل نمى‌توانيم از تمام دستورات آن مو به‌مو به نفع خويش استفاده كنيم».

كتاب؛ مشتمل بر مطالب متنوعى پيرامون بهداشت، بيمارى‌ها، خواص خوراكى‌ها و آشاميدنى‌ها و گياهان، و شيوه پيشگيرى از بيمارى و درمان آن‌هاست. ذكر فصول سال و وضعيت بدن در آن‌ها، خواب و تأثيرات آن بر بدن و روش صحيح خوابيدن، خواص مسواك و بهترين نوع آن، خواص و تأثيرات حجامت بر بدن، رهايى از بيمارى معده، مثانه، زكام و مانند آن، خواص عسل و گل نرگس از جمله مباحث فراوان كتاب است.