شیوه خط معیار

شیوه خط معیار

نویسنده: جعفر شعار
ناشر: احیاء کتاب
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 202
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1375 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب

آیین املای فارسی همراه با نمایه های فراگیر

خط، چهره مکتوب زبان است و همانگونه که زبان از مجموعه اصول و قواعدی به نام دستور زبان پیروی می کند، خط نیز باید پیرو اصول و ضوابطی باشد که مجموع آن اصول و وضوابط دستور خط نامیده می شود. خط فارسی به موجب اصل پانزدهم قانون اساسی، خط رسمی کشور است و کلیه اسناد رسمی و مکاتبات و کتابهای درسی باید به این خط نوشته شود و طبعاً چنین خطی باید قواعد و ضوابطی معلوم و مدون داشته باشد تا همگان با رعایت آنها، هویت خط را تثبیت کنند و محفوظ دارند.

نزدیک سی سال است که شیوه‌ی خط و املای فارسی مسئله‌ی اساسی تلقّی می‌شود و تشتّت و نابسامانی آن، اهل ادب و دوستداران زبان فارسی را نگران کرده است. امروز با افزایش شمار باسوادان و نویسندگان، بخصوص با ورود «رایانه» به عرصه‌ی خطّ و زبان، این دشواری بیشتر شده و بازنگری بنیادی و دگرگونی‌هایی در خط فارسی را می خواهد. تا نوشتارهایی که از این چنبر می‌گذرد مثل کتاب، سند، بخشنامه، مکاتبات و ارتباط‌های رایانه‌ای در بهره جویی از این شیوه، به گونه‌ای آسان و مفید واقع شود.

دشواری‌های خط، از جمله دشواری برخاسته از صورت نوشتاری برخی از حروف، مثل ص، ث، ذ، ض، ط و نیز همزه و تنوین و تاء و همچنین دشواری ناشی از جدانویسی یا پیوسته نویسی اجزاء در ترکیبات و مشتقّاتی که پیوند پذیر هستند دسته بندی شده است.

دشواری شکل حروف با اجرای چند قاعده و با جای گزینی برابرهای فارسی به تدریج رو به کاهش است. و دشواری‌های گونه‌ی دوّم با پژوهشی استقرایی و به دست دادن ضابطه‌هایی برای رسیدن به قواعد و نیز بیان روش املای همه‌ی واژه‌ها اعم از ساده و مرکّب، گروه واژه‌ها، پی‌واژه‌ها و ترکیبات عربی، راه گشاست.

فهرست

– شیوه‌ی املای فارسی و نگارش: شامل مرکب و مشتّق، مزایای جدانویسی، نقش کامپیوتر (رایانه)، اطّلاع رسانی، ناهمگن‌ها (پیوسته‌ها)
– حوزه‌ی کاربرد ضوابط در بن فعل‌ها: شامل نمای ترکیب‌های بن مضارع و نمایه‌ی ترکیب‌های بن ماضی
– کاربرد ضوابط در مرکّب‌ها، مشتّق‌ها، پیشوند و پسوند
– تکواژها و پی واژه‌ها، مرزبندی واژه‌ها در خطّ فارسی
– صورت نوشتاری همزه، نشانه‌ها، حرکات و نگارش…
– املای واژه‌های عربی در فارسی
– نمایه‌های املایی: شامل ترکیب‌های معاصر، ترکیب‌های کهن، گروه واژه‌ها، ترکیب‌های عربی، ترکیب‌های پیوست پذیر، ترکیب‌های با نگارش گسسته و بسته
– نقش نمای اضافه