شیخیه ؛ نقطه آغازین انحراف

نویسنده: محمدحسن نجاری
ناشر: چاپ و نشر بین الملل
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 910
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1395 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب 

یکی از مسائل بسیار بزرگی که همواره بزرگان مذهب تشیع به آن مشغول بوده اند، بحث مدعیان دروغین بحث و فرهنگ مهدویت بوده است. در قرن های اخیر مدعیان دروغینی پا به عرصه ادعا و طرح مهدویت گذاشته اند که از سوی تشکیلات بزرگ استکبار جهانی و همچنین صهیونیسم بین المللی پشتیبانی می شوند؛ بدین ترتیب شیوه ای نوین در طرح ادعای مدعیان دروغین مهدویت و ایجاد فِرق ساختگی و نوظهور پدید آمده که به وسیله آن، ضربات سنگین و جبران ناپذیری بر پیکر مذهب تشیع وارد شده است.

فرقه شیخیه، یکی از مهمترین فرقه های تشکیل شده توسط دشمنان اسلام است که به تعبیری نقطه آغازین انحراف در جامعه تشیع است. کتاب «شیخیه نقطه آغازین انحراف»، نوشته دکتر محمد حسن نجاری، مجموعه ای است که با هدایت و همراهی معاونت پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی، به منظور شناخت فرقه ضاله بهائیت و نیز نقش صهیونیسم جهانی در پیدایش فرقه های ضاله و به ظاهر دینی در میان شیعیان و در طی دو قرن اخیر، به نگارش در آمده است.

...شیخیه فرقه‌ای منشعب از شیعه امامیه است که به پیروان و جانشینان شیخ احمد احسایی گفته می‌شود. شیخیه می‌گویند تنها راه کشف معارف، توسل به معصومان است و انسان به استقلال قادر به درک هیچ‌یک از علوم نیست حتی در مسائلی مانند زراعت و صنابع. آنها عقل را در استخدام نقل می‌دانند و می‌گویند اگر عقل مسئله‌ای را متوجه می‌شود تنها با استمداد از انوار اهل بیت است. شیخیه دارای عقاید خاصی در مقایسه با دیگر فرق تشییع است. آنها درباره معاد می‌گویند این جسد در قبر تجزیه شده و از بین می‌رود و به طبیعت باز می‌‌گردد. جسد دوم انسان، جسد هورقلیایی است و فناپذیر نیست. معاد با همین جسم هورقلیایی صورت می‌گیرد. عقیده دیگر آنها رکن رابع است که بر طبق آن، در هر عصری، شیخ و انسان کاملی وجود دارد که احکام را بدون واسطه از امام زمان (ع) می‌گیرد و به مردم می‌‏رساند. شیخیه به دو گروه اصلی در کرمان و آذربایجان تقسیم می‌شوند که در برخی عقاید با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

بنیانگذار مذهب شیخیه،‌ شیخ احمد احسائی است. احسایی در آثار خود سهم شایانی به مباحث امامت داده است که نمونه آن را در شرح مبسوطی که بر زیارت جامعه کبیره نوشته است، می‌توان دید. شاخص اندیشه وی در این زمینه، توجه خاصی است که به جنبه‌های تکوینی مقامِ امام نشان می‌دهد. از جمله در بازگوکردن این عقیده که پیامبر و امامان برترین مخلوقات خداوند و واسطه فیض ویند، آنان را علل اربعه کائنات -یعنی علت‌های فاعلی، مادی، صوری و غایی - معرفی می‌کند. در فلسفه ارسطویی و حکمت اسلامی، هر یک از این اقسام چهارگانه گویایی جنبه‌ای از نیازمندی پدیده به علت است. احسایی به استناد مضامین حدیثی، کمال هر یک از چهار جنبه علیت را در وجود پیامبر و امامان نشان می‌دهد و نتیجه می‌گیرد که علل اربعه کائنات، ایشانند.نظریات شیخ بعدها در میان پیروان او رشد و توسعه یافت و مفاهیم مهمی همچون رکن رابع بر آن افزوده شد.

نظریه شیخ احمد احسایی درباره کیفیت معاد مشهورترین اعتقاد این فرقه است. احسایی ضمن پذیرش عقیده قرآنی معاد جسمانی تفسیر خاصی از آن ارائه داده که با مخالفت‌های زیادی روبرو شد. بر اساس نظر وی انسان دو جسد دارد. نخست کالبد ظاهری است که از عناصر طبیعی و زمانی تشکیل شده است. این جسد در قبر تجزیه شد و از بین می‌رود و به طبیعت باز می‌‌گردد. جسد دوم انسان، جسد «هورقلیایی» است و فناپذیر نیست و شیخیه با استناد به روایات از آن با عنوان طینت یاد می‌کنند. در مرگ انسان روح از این بدن هورقلیایی جدا می‌شود.جسم حقیقی انسان همین جسم هورقلیایی است که هویت شخصی فرد را نیز نگاه می‌دارد.

معاد با همین جسم هورقلیایی صورت می‌گیرد و آدمی با این جسد به بهشت یا دوزخ می‌رود. شیخیه این نظریه را مخالف معاد جسمانی نمی‌دانند. در عقیده آنان آنچه در قبر از بدن انسان می‌ماند در واقع همان جسم است بعد از اینکه از تیرگی‌ها و اعراض خالی شده و خالص و لطیف شده است. برخی از علمای شیعه چنین تقریری از معاد را مخالف آموزه معاد جسمانی دانستند و دلیل اصلی تکفیر او از سوی برخی از علما نیز همین نظریه بود. از نظر شیخ احمد احسایی زندگی امام زمان(ع) نیز در سرزمین هورقلیا و در قالب جسم هورقلیایی است. از این رو اگر حضرت بخواهد به جهان عنصری وارد شود باید صورت‌های این دنیایی بر تن کند. بر اساس این نظر حیات امام زمان(ع) حیاتی جسمانی نیست.