شکوه قصیده ؛ زرکوب

شکوه قصیده

نویسنده: عبدالمحمد آیتی
ناشر: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 514
اندازه کتاب: رقعی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1372 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو 

مروری بر کتاب

این کتاب حاوی قصاید مشهور و برجسته زبان پارسی است. انوری، سوزنی سمرقندی، رشید الدین وطواط، جمال ادین و کمال الدین اصفهانی و ... از جمله کسانی اند که که قصاید فاخرشان در این کتاب ذکر گردیده. عبدالحمید آیتی از اعضای برجسته و دائم فرهنگستان زبان است و تلاش و کوشش چندین دهه او در ادبیات پارسی زبانزد همه.

او هر قصیده را علاوه بر انتخاب و تصحیح، شرح نیز نموده و در پایان هر قصیده، توضیحات، شرح معانی و اصطلاحات پیچیده و غامض را آن سان که برای همگان مفید باشد آورده است.این کتاب به مثابه فرهنگی مناسب و جمع و جور برای آشنایی و لذت بردن از این شیوه شعر و زبان فارسی بسیار مفید است.

کهن‌ترین قصیده‌هایی که امروزه در دست است، آز ابوعبدالله جعفر بن محمد رودکی است که در سال 329 یا 330 رخت از این جهان بربسته است. به‌یقین شاعران معاصر او یا شاعران پیش از او در این باب طبع آزموده‌اند، ولی سروده‌هایشان دستخوش تاراج زمان گردیده است. قصیده جز در بیان مدایح در مضامین دیگری نیز خودنمایی داشته است: در آنچه آن را «حکمت» می‌خوانده‌اند و سرایندگان چنان شعرهایی با عنوان «حکیم» نامبردار بوده‌اند.

این کتاب دربرگیرنده گزیده‌ای از قصیده‌هایی است از شعر لامعی گرگانی (412 465) تا کمال‌الدین اسماعیل اصفهانی (مقتول به سال 635) یعنی از نیمه اول قرن پنجم تا نیمه اول قرن هفتم و این دوره شکوفایی و گسترش شعر فارسی است و رسیدن آن از خراسان به عراق و آذربایجان.

... ابوالمجد مجدود بن آدم ملقب ومتخلص به سنایی دریکی از سالهای آغاز نیمه دوم قرن پنجم احتمالاًسال 473 هجری در غزنین به دنیاآمد او از خاندان گرامی واز نژاد بزرگان بود

پدری دارم از نژاد کرام   از بزرگی که هست آدم نام 

در سال های آخر قرن پنجم از غزنین به بلخ رفت ودراین شهر ( کارنامه بلخ ) را ساخت ودرآن از رنج فراوان سفر از غزنین به بلخ سخن گفت پس از چندی به سفر حج مشرف شد وبه بلخ بازگشت وسرانجام به غزنین بازگشت ودر سال 535 دیده از تماشای جهان فرو بست.  چنان که از شعر سنایی برمی آید به تمام دانش های رایج زمان خود آگاهی و آشنایی داشت وعلم وحکمت را به زبان ساده وآمیخته به تشبیه و تمثیل و استعاره های شاعرانه بیان کرده است ... 

مرحوم آیتی : ...من با ادبیات معاصر آشنایی دارم. دربارهی نیما یوشیج در دو کتاب «منظومهی مانلی» و «در تمام طول شب» کار کردهام. به نظر من٬ این دو زمینه هیچ منافاتی با هم ندارند و آنها که اینگونه فکر میکنند٬ در اشتباه اند.اگر کسی بر ادبیات معاصر مسلط باشد٬ میتواند کار کند؛ به این شرط که کتاب های معاصر را از نویسندگان٬ شاعران و رمان نویسان خوانده باشد و آنها را بشناسد

من از سال 40 به بعد به نوشتن نقد درباره ی شعر معاصر در مجله ی «راهنمای کتاب»٬ تا زمانی که تعطیل شد٬ پرداختم. شعر و رمان امروز را هم میخوانم. از آثار نویسندگان٬ مثلا «کلیدر» و «جای خالی سلوچ» محمود دولت آبادی را خواندهام. آثار احمد محمود را هم از «همسایه ها» تا «مدار صفردرجه» خوانده ام. البته از معاصرترها کمتر مطالعه کرده ام. آثار هوشنگ گلشیری را خیلی میخوانم و معتقدم او از بهترین نویسندگان ماست.

از گروه شاعران هم شعر شاعرانی را که همسن و سال خودم هستند٬ بیشتر می خوانم. از سنت گراها مثلا شهریار و از نوگراها هم نیما را خیلی می خوانم. این خیلی جدیدها هم که دیگر شعرشان خیلی خواندن ندارد و شعر خوب کم شده است.