شهود و قضایای تالیفی ماتقدم در فلسفه کانت

نويسنده: علی لاریجانی
ناشر: هرمس
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 227
اندازه كتاب: رقعی - سال انتشار: 1383 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

بر همه فلسفه‌پژوهان هویداست که کانت مباحث معرفت‌شناختی را بر هستی شناختی‌ مقدم کرده و در فلسفهء خود عمدتا به معرفت‌شناسی پرداخته است.بنابراین روشن است که‌ فهم معرفت‌شناسی کانت برای فهم فلسفه او و به دلیل تأثیر ژرف او بر پسینیانش،برای فهم‌ فلسفه‌های پساکانتی در غرب تا چه اندازه مهم است.در این کتاب تلاش شده است ویژگی‌های تالیفی و ماتقدم و شهودی بودن، به عنوان ارکان شناخت ریاضی کانت مطرح و تا حد ممکن با طرح آرای سایر متفکران، بر وضوح مطالب افزوده شود.

فصل اول در باب تالیفی بودن قضایای ریاضی است. کانت به خلاف منطق گرایانی نظیر راسل و واینهد، قضایای ریاضی را تالیفی می‌داند...فصل دوم ماتقدم بودن قضایای علوم دقیقه، نظیر ریاضی را بررسی می‌کند. کانت علاوه بر این که قضایای ریاضی را تالیفی می‌داند، یکسره آن‌ها را ماتقدم به شمار می‌آورد. کانت از این قضیه به سادگی گذر می‌کند و بیشتر به دلیل ضرورت و کلیت که در قضایای ریاضی وجود دارد، به این نظریه توسل می‌جوید. در واقع اگر به نظریه ماتقدم بودن از کل نظام فلسفی کانت در باب ریاضیات حذف شود، همه‌ی افکار او در این زمینه فرو می‌ریزد...

فصل سوم، شهر ری بودن قضایای ریاضی را بررسی می‌کند. در نظام فلسفی کانت، تمامی مباحث بخش‌های گذشته یعنی تالیفی بودن و ماتقدم بودن به واسطه‌ی نظریه شهودی بودن شکل می‌گیرد. یعنی نهایت استدلال کانت در تالیفی بودن قضایا به ورود عامل فرا منطقی شهود منجر می‌شود که به سیستم استنتاجی منطق ریاضی اضافه شده است... کانت معتقد است قضایای ریاضی بر شهود محض زمان و مکان مبتنی است؛ همچنین هندسه از شهود محض مکان و حساب از شهود محض زمان بهره می‌گیرد...