شعر مقاومت در فلسطین اشغال شده

شعر مقاومت در فلسطین اشغال شده

نویسنده: محمود درویش , سمیح القاسم , توفیق زیاد , سالم جبران , فدوی طوغان , غسان کنفانی
مترجم: کورش مهربان
ناشر: موج
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 92
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

شعر مقاومت با آغاز انقلاب فلسطین ظهور کرد و با گذشت زمان با حفظ ارتباط تنگاتنگ خود با انقلاب به بیان دردها و پیروزی های آن در راه آزاد کردن سرزمینهای اشغال شده و بازپس گیری حقوق به زور گرفته شده مردم ، پرداخت . شعر مقاومت آنقدر گسترده و مهم است که بخش ویژه ای از شعر جدید عربی را به خود اختصاص داده است . این نوع شعر پس از شکست پنجم ژوئن 1967 ( نک : جنگ 1967 ) بود که تنها به منظور ایجاد نوعی دگرگونی در شیوه بیان شعر عربی ، به صحنه آمد و قصد این رانداشت که به انعکاس تمام وضعیت و شرایط تازه اعراب بپردازد .

در همان روزها بود که انقلاب مسلحانه فلسطین برای ترغیب اعراب و تشویق آنها برای مقابله با مشکلاتی که همین شکست به دنبال خود آورده بود ، فعالیت خود را آغاز نمود .پس از شکست و فرار ارتش در جنگ 1967 بود که شعر مقاومت برای مبارزه با یأس و ناامیدی اعراب - - یأسی که به دست صهیونیستها در دلها کاشته شده بود - - فعالیت خود را شروع کرد . به دنبال این امر بود که راهی برای بیان رنجها و دردهای درونی به وجود آمد و طولی نکشید که شاعران شعر مقاومت با استفاده از این راه و شیوه بیان ، ضمن بیان دردها و رنجهای درونی ، اعراب را به ایستادگی و مقاومت دعوت کردند .

شعر مقاومت در نیمه دوم دهه 60 مرحله ای را پشت سر نهاد که می توان آن را مرحله بیان سوز و گدازهای درونی نامید . در این گونه اشعار ، قصیده براساس تنشها و دردهای درونی سروده می شده است .نمونه این گونه اشعار احساسی مجموعه شعری محمود درویش به نام " پایان شب " است . البته باید گفت که توفیق زیاد که از نظر سنی بزرگتر از محمود درویش است ، با سرودن اشعاری که از بهترین شعرهای فلسطین به شمار می آیند ، بدون استفاده از زبان خطابی و به کار بردن آه و ناله ، نقش بسزایی در تعمیق این گونه اشعار داشته است .

اشعار او توانست با گرمی و اصالت خود ، در دل مردم جای گیرد . زیاد توانست با سرودن اشعار خود ، که گویای درد و سوز یک انسان متعهد بود ، در مردم تحرک خاصی ایجاد نماید ، زیرا او تنها به بیان مشکلات اکتفا نکرده بود بلکه در لابلای واژگان اشعارش امید به پیروزی و ادامه زندگی شرافتمندانه را نیز نوید داده بود .این مرحله از شعر مقاوم توانست با ترغیب روحیه ها و نیروهای بی پایان مردم تأثیر مثبتی بر تاریخ فلسطین بگذارد . اگر توفیق زیاد اولین رهبر و سردمدار این مرحله از شعر مقاومت بود ، محمود درویش با سرودن قصیده اش به نام " گرگها در کافه تریا قهوه می نوشند " این دوره را به پایان برد . شعر مقاومت با سرودن قصیده ، به مرحله ای که می توان آن را " درام " نامید وارد گردید .

صبح به خیر
این پیغام را قناری ها به دوستان می رسانند
آن را با شور و عشق بالای سیاه چال ها می گردانند
بر پنجره های بسته، فرود می آیند
و برای زندانیان آواز می خوانند
دسته های گل زنبق یا شاخه های زیتون را برای آن ها می برند
از سرزمین بی همتا
شیرین 
از سرزمین فلسطین

به آن ها می گویند: صبح به خیر
دوستان خوش سیما و فرخنده حال!
صبح به خیری از " عکا "
از " یافا "
از تپه های " حطین "
از " غزه "
از مسجد آبادش
از نسیم عطر آگین بوستان ها

صبح به خیری از یاران صادق و بی تزویرتان
از شب تهیدستان
از درد مظلومان
از آه محزونان
صبح به خیری
از اشتیاق غربت سوزان
از تپش رگ ها 

صبح به خیر
ای دوستان آزاده!
ای آرزوی میلیون ها!
ای درخشش نور و پرتو!
بر پیمان خود می مانیم
برعهد و پیمان فلسطین...

چون ساربان عزم رفتن کرد
قلب من از اندوه لبریز شد
گفتم: کمی صبر داشته باش
گفت: صبرم به آخر رسید
گفتم: به کجا می روی؟
گفت: به صحرای جنوب
گفتم: با خود چه می بری؟
گفت: عطر و سقز
گفتم: از چه در رنجی؟
گفت: از اشتیاق دیدن یک دوست
گفتم: آیا طبیبی می شناسی؟
گفت: آری، نود طبیب می شناسم
گفتم: مرا با خود ببر
گفت: نمی توانم، بارم سنگین است
گفتم: پیاده می آیم
گفت: راه دور است
گفتم: التماس می کنم. میتوانم هزار سال پیاده راه بروم
گفت: آرام که زندگی مسافر تلخ تر از این سخن هاست
چون ساربان عزم رفتن کرد
قلب من از اندوه لبریز شد
اینک، جز اشک هایی که بر گونه هایم می چکد
هیچ چیز برایم باقی نمانده است.