شرح مناقب

شرح مناقب

نویسنده: محیی الدین بن عربی
شارح: سیدصالح موسوی خلخالی
مترجم: مهدی افتخار
ناشر: اشراق
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 232
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 2

کیفیت : نو ؛ لبه جلد و 2 صفحه ابتدایی تاخوردگی دارد

مروری بر کتاب

ابن عربی در کتاب مناقب ائمه اثنی عشریه، به بیان مناقب امامان دوازده‌گانه شیعه و حضرت زهرا(س) می‌پردازد. برخی به دلیل این کتاب، وی را شیعه شمرده‌اند. محی‌الدین، اصل کتاب را به عربی نگاشته و موسوی خلخالی آن را به فارسی، ترجمه و شرح کرده است.

منزهى تو اى آنكه از غيب پوشيده و مخزون خود- كه به عالم قدس و لاهوت موصوف است- در عالم شهادت و ناسوت بدن‏هايى انسانى و قالب‏هايى علوى و اشخاصى ملكوتى و نفوس قدسى ايجاد كردى و آن‏ها ما را به طريقه تسبيح و تهليل ارشاد كردند و به ما راه تحميد و تجليل را با كلامشان آموختند كه «حمد مخصوص آن كسى كه گويندگان به حد حمد او نمى‌‏‌توانند رسيد و شمارندگان نتوانند ثناى او را در حد و اندازه آرند و كوشش‏‌كنندگان نتوانند حق او را به جاى آورند و درود بى‏‌پايان و سلام بر اين انوار برتر و نشانه‌‏هاى روشن و بدن‏هاى پاكيزه تا آن زمان كه براى دوام اسمى هست و براى ابديت رسمى.

و بعد: مدّت زمانى قبل بر اين، يكى از اعاظم ادباء و اجلّه فضلاء دار الخلافه طهران كه رشته دوستيش با اين بنده محكم و عهد مودّتش مستحكم است، خواهش نمود در شرح مناقب ائمّه اثناعشريّه صلوات اللّه عليهم اجمعين كه منسوب به استاد العرفاء و السّالكين محيى الدين اعرابى است؛ كتابى برنگارم و در حلّ معضلات آن مناقب شرحى بيارم. چون آن فاضل يگانه در فنون مخصوصه خود همواره مشغول تصنيف و تأليف است قريحه جامده مرا نيز چون ذهن سليم خود مستعد دانسته‏ و طبيعت افسرده مرا همچون خاطر وقّاد خود مشتعل مى‌‏پنداشت، بدين واسطه روزبه روز در ترغيب اين بنده همّت مى‌‏گماشت، تا آنكه از همّت بلند آن فاضل معاصر طبيعت افسرده مرا انبساطى حاصل شد و خاطر پژمرده مرا نشاطى ظاهر گشت چند صباحى خود را از ساير مشاغل علميّه كناره گرفته به تحرير اين مختصر ممارست نمودم و در حلّ معانى لغويّه و كشف مرموزات عرفانيّه آن به قدرى كه گنجايش اين مختصر بود از نقل اقوال علماء لغت و استشهاد اصطلاحات اهل معرفت مضايقت نكردم شواهد بسيارى از هر دو فريق بياوردم و شرح حالات محيى الدّين را كه‏ مصنّف آن مناقب است با بعضى از بيانات حكميّه در ديباچه آن رساله مندرج ساختم.»

کتاب حاضر از جمله کتبی است که به قلم دانای اسرار و عارف بیدار و حکیم عالی مقدار محیی الدین عربی به رشته تحریر کشیده شده اگرچه شرح حالش در این کتاب بوسیله مترجم به تفضیل بیان شده است. شرح کتاب مناقب ابن عربی با استناد به آیات و روایات اهل‌بیت است. شارح که از خواص شاگردان ابوالحسن جلوه اصفهانی است بر خلاف استاد خود که جنبه حکمت او بر جنبه عرفانش ترجیح دارد تا حدودی متمایل به حکمت مشاء است و با عرفان نظری مانوس است و کاملا تحت تاثیر حکمت متعالیه ملاصدرا می‌‏باشد. ‏ شرح مناقب دلیل روشنی بر فضل و کمال و ذوق عرفانی و تسلط او بر کتب ابن عربی است، بخصوص بحث مستوفای او درباره مذهب ابن عربی که در مقدمه آمده قبل از او بی سابقه است.