شاهنامه ؛ از روی طبع معروف امیر بهادر ؛ چاپ گراور از روی نسخه سنگی

شاهنامه 

نویسنده: حکیم ابوالقاسم فردوسی
خطاط: محمدحسین عمادالکتاب
ناشر: علمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 562
اندازه کتاب: رحلی گالینگور - سال انتشار: دهه بیست - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ سلفون روی جلد زدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

دارای چهل و یک مجلس تصویر ار صحنه های رزمی شاهنامه

 نسخه به خط خوشنویس معروف محمدحسین عمادالکتاب است. عمادالکتاب از جمله خوشنویسانی است که در زمینه «نستعلیق» خود را به مرتبه استادی رساند و به عنوان آخرین استاد این نوع خط مطرح گردید. وی آخرین استاد کل خط نستعلیق در ایران است که از کتیبه تا غبار را استادانه می نوشت. این استاد اولین خوشنویسی است که رسم المشق را برای استفاده ی نوآموزان ابداع و چاپ کرد. محمدحسین عمادالکتاب، هنر نقاشی را نزد مهدی خان مصورالملک شبیه ساز ماهر دوره قاجاریه که نقاشی های شاهنامه امیر بهادری به قلم اوست، فراگرفته است. او اولین خوشنویسی است که روش نقطه گذاری را در آموزش خط ابداع کرد.

«شاهنامه بهادری» جدای از این تصاویر دارای ۴۰ تصویر دیگر می‌باشد که مربوط به داستان‌های شاهنامه است که به روی صفحه جداگانه چاپ شده‌اند و هنگام صحافی کتاب در کنار متن قرار گرفته‌اند. تصاویر نیز همانند متن کتاب دارای جدول‌کشی می‌باشد در حالی که چهارگوشه این جداول صفحات مصور به اشکال گوناگون تزئین شده‌اند.

کتیبه کوچکی در پایین بیرون سمت راست جدول عنوان داستان تصویر را مختصراً شرح می‌دهد و در سمت چپ نیز اطلاعاتی درباره اینکه این تصویر مربوط به چه صفحه و جلدی از کتاب می‌شود، آورده شده است. اغلب تصاویر عمودی طراحی شده‌اند اما چهار تصویر نیز افقی هستند که اطلاعات مربوط به این تصاویر در بیرون صفحه سمت چپ قرار دارد.

کلیه تصاویر توسط سه هنرمند طراحی شده‌اند که با امضاهایی مانند حسین علی (هفت‌تصویر)، محمد کاظم (دو تصویر) و علی‌خان (با یک تصویر) معرفی می‌شوند.این تصاویر به صورت جداگانه بر روی تک‌برگ‌هایی چاپ شده‌‌اند که کاغذ آنها از پیش و از میان تا شده‌اند. پشت این صفحات سفید و یکدست است و اغلب این تصاویر بدون توجه به اینکه مربوط به کدام بخش ازمتن داستان بوده‌اند در لابلای متن گنجانده و صحافی شده‌اند. در این بخش تنها تصاویر معرفی شده، مورد بررسی قرار گرفته است. مراحل تصویرسازی شاهنامه بهادری از جهات بسیاری با سایر شاهنامه‌های چاپ سنگی قبلی متفاوت است.

همیشه مالک این ملک ملت است که داد         سند بدست فریدون ؛ قباله دست قباد 
 

شاهنامه فردوسی داستان شاهان نیست ؛ مجموعه کارنامه هایی است که داستان و سرگذشت پدران توست و اینکه برای زنده ماندن چگونه جنگیده اند ؛ برای پیروزی حق چگونه قیام کرده اند ؛ چگونه از طبیعت آموخته اند و چگونه آن را رام کرده اند و چگونه با جان و تنشان این ملک را حفظ نموده اند ؛ چگونه پیرو راستی و ایمان به خداوند بوده اند و این همان میراثی است که امروز بدست تو سپرده شده. پهنه تاریخ ما که نشانه تمامی رنج ها و شادی ها ؛ دادگری ها و ستم هاست ؛ هنوز بارور از حماسه رستم ها و پهلوانی هاست . 

نامه شاهان 

فردوسی در آغاز شاهنامه چنین می گوید که از زمانهای باستان در ایران کتابی بود پر از داستانهای گوناگون که سرگذشت شاهان و دلاوران ایران را در آن گرد آورده بودند. پس از آنکه شاهنشاهی ایران به دست تازیان برافتاد این کتاب هم پراکنده شد. اما پاره های آنرا موبدان در گوشه و کنار نگاه میداشتند ، تا آنکه یکی از بزرگان و آزادگان ایران که مردی دلیر و خردمند و بخشنده بود ، به جستجو افتاد تا تاریخ گذشته ایران را از روز نخست بیابد و آنچه را بر شاهان و خسروان ایران گذشته است در دفتر فراهم آورد. 

پس موبدان سالخورده را که از تاریخ باستانی ایران آگاهی داشتند ، از هر گوشه و کناری نزد خود خواست و از تاریخ روزگاران کهن جویا شد : که شاهان ایران از دیرباز چگونه کشورداری کردند و آغاز و انجام هر یک چه بود و بر ایران در این سالیان دراز چه گذشت. 
موبدان تاریخ باستانی ایران را باز گفتند و آن بزرگ مرد از سخنان آنان کتابی نامدار فراهم آورد که بزرگ و کوچک بر آن آفرین گفتند. آنهایی که خواندن میدانستند داستانهای این کتاب را برای مردم می خواندند و دل آنان را به یاد شکوه گذشته ایران شاد می کردند. این کتاب در میان مردم گرامی شد.... 

...شاهنامه فردوسی، همواره با اقبال کاتبان رو به رو شده و سبب خلق نفیس ترین نسخ خطّی شده است. با گسترش صنعت چاپ، شاهنامه از نخستین کتاب هایی بود که منتشر شد. خاورشناسان از ابتدای قرن 19 به چاپ شاهنامه رغبت نشان دادند و چاپ های متعددی از این کتاب را منتشر کردند که بعضی از آن ها تا امروز نیز درخور توجّه و معتبر است. در ایران نیز با رواج صنعت چاپ، تلاش برای نشر شاهنامه ادامه یافت. در روند چاپ های شاهنامه، معمولاً سعی برآن بود که هر چاپ امتیازاتی نسبت به چاپ پیشین داشته باشد، از این رو با افزودن پیوست ها، لغت نامه، تصاویر پادشاهان، مجالس شاهنامه و ... هرچاپ را از چاپ پیش از خود ممتاز و متمایز می ساختند.
 البته این جریان، در چاپ های نخست شاهنامه بیشتر دیده می‌شود. در چاپ‌های متأخّر، با توجه به سهولت و افزایش امکانات صنعت چاپ، عموماً به تکثّر و تنوع چاپ‌های شاهنامه توجه بیشتری شده و گاه از ایجاد شاخصه های ممتاز برای هر چاپ، غفلت شده است. با این حال در میان چاپ های متأخر، تلاش هایی درخور توجه نیز برای ارائه چاپی منقح، اصیل و پیراسته از شاهنامه صورت گرفته است که از این میان می توان از شاهنامه چاپ خالقی مطلق یاد کرد. به نظر می آید که در جریان چاپ شاهنامه، باید به ضرورت این امر توجه داشت که بهتر آن است که هر چاپ مکمّل چاپ پیشین باشد و کاستی‌ها و نقایص چاپ های پیشین را مرتفع کند و یا اینکه پژوهش و رهیافتی تازه را بر مخاطب عرضه نماید....

عماد هنرمند برجسته قاجار،سراسر شاهنامه فردوسی را در چهار قسمت به زیبایی تحریر کرده است که اینک توسط نشر امیرخانی و به همت غلامحسین امیرخانی به زیور طبع آراسته شده است و خود نیز شرحی جامع و ارزشمند در احوال و آثار عمادالکتاب بر این اثر افزوده است.

این اثر با کتاب آرایی استاد اردشیر مجرد تاکستانی آراسته شده است که ایشان علاوه بر تذهیب و آرایش حواشی کتاب و نظارت دقیق بر روند چاپ و نشر آن،تصاویر زیبایی از شاهنامه بایسنقری،دموت،شاه طهماسبی و شاه اسماعیلی را که مربوط به دوره‌های مختلف هنر نقاشی ایرانی است، به انتخاب خود همراه متن کرده است.جلد سوم این شاهنامه به طور خاص به تصاویر برگرفته از شاهنامه های مذکور اختصاص داده شده...

عمادالکتاب از جمله خوشنویسانی است که در زمینه نستعلیق خود را به مرتبه استادی رساند و به عنوان آخرین استاد این نوع خط مطرح شد.
او از راه کتابت و تعلیم خط، امور زندگی خود را اداره می‌کرده است.
او همچنین علاوه بر استادی خط احمدشاه، در دربار رضاشاه نیز سمت خوشنویس مخصوص و استادی ولیعهد را به عهده داشت.
وی آخرین استاد کل خط نستعلیق در ایران است که از کتیبه تا غبار را استادانه می‌نوشت.
این استاد اولین خوشنویسی است که رسم‌المشق را برای استفاده نوآموزان ابداع و چاپ کرد.