سیرت رسول الله

نویسنده: رفیع الدین اسحاق ابن محمد همدانی
مصحح : اصغر مهدوی
ناشر: بنیاد فرهنگ ایران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1328
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1360 _ 1359 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ با گالینگور صحافی شده

مروری بر کتاب 

مشهور به سیره النبی

سیرت پیامبراکرم،‌در حقیقت عبارت است از رسالتی که رسول الله به نام شریعت برای جوامع بشری به ارمغان آورده و به وسیله آن مردم را از تاریکیها به سوی نور رهنمون شده است تا انسانیت را از عبادت و بردگی بندگان، به پرستش و عبادت خدا سوق دهد.

این کتاب خلاصه ای است از کتاب سیرت رسول الله (ص) که به دست یکی از علمای قرن هفتم انجام شده است خلاصه حاضر شامل امهات کتاب سیره است و با مطالعه آن می توان دریافت که تا چه حدروایات محمد بن اسحاق درزبان اصلی وصورت ابتدایی ساده و موجز بوده و سپس به دست نویسندگان بعدی تفصیل پیدا کرده است.

رفيع‌الدين پس از ذكر اينكه "كتاب سيرت پيغمبر ما عليه الصلوة و السلام كه محمّد بن اسحاق بن يسار المطّلبى جمع كرده است عمده و متناول اهل نقل است و حجّت و متمسّك اهل فضل" بدين مطلب اشاره كرده است كه "علما از جمله سيرتها آن اختيار كرده‌اند و از جمله روايتها درين باب به روايت وى اقتصار كرده‌اند" زيرا محمّد بن اسحاق در جمع‌آورى سيره پيغمبر صلعم اسبق و اقدم بود، در علم نقل و روايت افضل و اعلم بود سپس مترجم هدف خود را از"كتاب سيرت پيغمبر عليه الصلوة و السّلام ترجمه ساختن. و از لفظ تازى با زبان پارسى آوردن عام نفع مسلمانان را" ذكر كرده است. "زيرا اين كتاب نزد پارسى زبانان غريب الوجود است فضل از آنكه خود كسى را سماع آن باشد. يا روايت آن تواند كردن".

بر طبق عباراتى كه در ديباجه آمده است مترجم اين كتاب كسى بوده است كه فارس را ولايت خود مى‌دانسته و به شام و مصر سفر كرده بوده و در مصر دو محدّث را شناخته كه كتاب سيرة رسول‌اللّه صلعم را تدريس مى‌كرده‌اند و در حضور يكى از آن دو يعنى ابن الجبّاب سيره را خوانده است و در مراجعت از مصر در شهر ابرقوه به سال 612 و يا بر حسب نسخه اياصوفيه در 622 با مظفرالدين سعد بن زنگى ملاقات كرده و به دستور وى اين كتاب را به فارسى درآورده است.

نسخه‌هاى كتاب در نسخه‌هاى خطى اصل كتاب سيرة رسول‌اللّه صلعم به زبان عربى كه مورد استفاده ووستنفلد قرار گرفته و آنها را در مقدمه خود توصيف نموده، و از آن جمله نسخه مختصر سيرة رسول‌اللّه تأليف عمادالدين ابوالعبّاس احمد واسطى است، سماع دانشمند معروفى به نام ابوالمعالى احمد بن اسحاق بن محمد بن المؤيد بن على بن اسماعيل الهمدانى الابرقوهى (متولد ابرقوه در 614 و متوفى در مكه به سال 701) ملاحظه مى‌شود كه بنابر سماعات همين نسخه‌ها و بنا بر اطلاعات حاصله از کتاب‌هاى ديگر، چنانكه بيايد. همين شخص شاگرد ابن الجبّاب بوده است.

بر اساس اين مدارک و بر اساس محتويات مقدمه ووستنفلد، شادروان علامه مجتبى مينوى، پس از تفحّص در کتاب‌هاى مختلفه چنانكه ذكر آنها بيايد، به اين نتيجه دست يافت كه مترجم اين كتاب پدر ابوالمعالى احمد ابرقوهى مذكور يعنى رفيع‌الدين ابومحمد اسحاق بن محمد بن المؤيد بن على بن اسماعيل بن ابى‌طالب همدانى قاضى ابرقوه است و نيز احتمال داده است كه اين شخص در بازگشت از مصر در ابرقوه در سال 622 به دستور سعد بن زنگى به ترجمه كتاب پرداخته است.

علامه مينوى در پايان تحقيقات خود احتمال ديگرى نيز داده است به اين شرح: "اگر مؤلف همين مرد [رفيع‌الدين اسحاق بن محمد] باشد حدس ديگرى نيز مى‌توان زد، و آن اينكه قبلا يك بار به شام و مصر رفته بوده است و سيره را بر ابن الجبّاب تنها خوانده بوده است و برگشته و در 612 كتاب را ترجمه كرده بود و سپس در سال 619 بار دوم سفر كرده و به صحبت خود دو پسرش را نيز برده است تا آنچه را كه خود شنيده بوده است آنها هم بشنوند".

چنانكه خواهيم ديد اين حدس اخير آن شادروان به واقعيت نزدیک تر است زيرا در مداركى كه بعدا به آنها دست يافتيم قرائن ديگرى در تاييد تاريخ 612 وجود دارد. اينك معلوماتى را كه درباره مترجم كتاب سيره بر اساس يادداشت‌هاى شادروان علاّمه مينوى در دست بود و اطلاعاتى كه پس از وفات آن شادروان (ششم بهمن ماه سال 1355) جمع‌آورى كرده‌ايم از نظر مى‌گذرانيم.

فهرست 

1- فهرست رجال سند
2- فهرست روایات و راویان 
عنوان کتاب ها به تاریخ درگذشت مولفان
باب اول : درنسب سید علیه السلام وتفصیل آن 
باب دوم : درترتیب ولادت خانه کعبه از عهد اسماعیل تا سید علیه السلام 
باب سوم : درحکایاتی چند که در آن معجزات رسول علیه السلام است 
باب چهارم : درمبعث سید علیه السلام 
باب پنجم: دربیعت کردن انصار با سید علیه السلام 
باب ششم: درغزاهای سید علیه السلام
باب هفتم : دراسلام گروه های عرب وفرستادن سید علیه السلام رسولان به ملوک اطراف 
باب هشتم : درذکر رنجوری سید علیه السلام و وفات او