سه سال در آسیا ، سفرنامه کنت دوگوبینو

سه سال در آسیا 

نویسنده: کنت دوگوبینو - ژوزف آرتور گوبینو
مترجم: عبدالرضا هوشنگ مهدوی
ناشر: کتاب سرا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 470
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1367 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ مهر دارد

مروری بر کتاب 

سفرنامه کنت دوگوبینو ؛ متن کامل

این کتاب نایاب بر گرفته از کتاب سفرنامه کنت دوکوبینو یا سفرنامه سه سال در آسیا آرتور دو گوبینو ‏ (۱۸۱۶ - ۱۸۸۲) نویسنده، خاورشناس، شاعر، مورخ و سیاستمدار فرانسوی. ریشهٔ نظریات نژادگرایانه در عصر جدید را به او نسبت می‌دهند. با این که در زمان حیاتش جز در نزد معدودی از روشنفکران و هنرمندان مانند واگنر که دوست او بود شناخته نشد، ولی پس از مرگش اندیشه‌های او طرفدارانی یافت و اصول و عقاید او دربارهٔ عدم تساوی نژادها مخصوصاً در آلمان بسیار مورد توجه قرار گرفت و او را به شهرت جهانی رساند.

گوبینو در شهر ویل‌داوری از شهرهای فرانسه به دنیا آمد. پدرش از یک خاندان اصیل بوردو بود. مادرش در کودکی گوبینو به سوئیس رفت و پسرش را به مدرسهٔ بی‌ین فرستاد در این مدرسه بود که مقدمات زبان‌های شرقی را فراگرفت. بعد از مدتی به علت اخراج پدرش از ارتش فرانسه به شهر لوریان رفت و در این شهر به تاریخ و ادبیات علاقه پیدا کرد. استادش دربارهٔ او گفته بود: هرگز کسی را ندیده ام که در عین هوشمندی این همه ساده‌دل باشد.

از همان دوران مسحور زیبایی‌های مشرق‌زمین گشت و در نوزده‌سالگی به پاریس رفت. در پاریس به کارهای اداری و روزنامه‌نگاری مشغول گشت و اولین منظومهٔ خود را با نام دلفزا را که همهٔ بازیگران آن ایرانی بودند، به رشتهٔ تحریر درآورد و در آن کمی از تأثرات و عواطف خود را بیان کرد. در سال ۱۸۴۹ توکویل وزیر امور خارجه فرانسه او را رئیس دفتر خود کرد و راه را برای سفرهای گوبینو به مشرق‌زمین هموار کرد....

من تصور می‌کنم که درهیچ یک از کشورهای جهان مردمی نباشند که مثل ایرانیان برای دلالی صلاحیت داشته باشند زیرا تمام خصائلی که باید یک نفر دلال داشته باشد درایرانی جمع است،آدم دلال باید زرنگ و موقع‌شناس و تمام این صفات در ایرانیان مجتمع است. همانطور که ایرانیها برای حرفه دلالی بیش از تمان مردم جهان صلاحیت دارند همانطور هم کشور ایران برای دلالان ایرانی بهترین بازار معاملات است،زیرا درایران همه کس کم و بیش با دلال ها سرو کار دارد و علتش اینسا که همه‌کس کم و بیش مقروض است و دارائی خودرا گرو می‌گذارد.

‌وقتی‌که بنده عرض می‌کنن"همه‌کس"تصور نکنید که اغراق می‌گویم بلکه عین حقیقت است برای این که ناصرالدین‌شاه که اول شخص کشور است بوسیله دلال‌ها جواهر خود را گرو می‌گذارد و زنان حرم‌سرای او نیز نظیر شاه زینت الات خود را گرو می‌گذارند و اعیان و اشراف ملک و باغ و خانه خودرا برای تحصیل پول بوسیله دلالها به‌گرو می‌دهند وزن و مرد طبقات متوسط نیز هریک باندازه وسع خود مقروض هستند و اثاثیه آنها در گرو پول است.من تصور نمیکنن درمیان مردن شهرنشین ایران و یا لااقل تهران کسی باشد که بگوید من قرض ندارم.

ایرانیان به‌قدری درفکر وام هستند که وقتی یک گوشواره و یا دستبند و یا قالیچه خریداری می‌کنند قبل از همه چیز فکر می‌نمایند که آیا درموقع لزوم میتوان آن شیئی را گرو گذاشت و یا فروخت و به‌زبان ساده مبدل به‌پول کرد.
من کرارا از زبان ایرانیان شنیده‌ام که میگویند آقا این جنس را بخرید "هروقت بخواهید پول است" یعنی هروقت مایل باشید می‌توانید آن‌را گرو بگذارید و یا بفروشید و تحصیل پول نمائید.دربعضی از مواقع سال بازار گرو گذاشتن و فروختن اجناس رونق میگیرد بطوری گفت نصف شهر تهران اثاثیه خود را نزد نصف دیگر شهر گرو میگذارد...

گوبینو در سال ۱۸۵۵ به همراه همسر و دخترش از طریق بندر بوشهر به ایران آمد و از طرف دربار استقبال باشکوهی از او به عمل آمد. در طول اقامت خود در ایران به زبان فارسی مسلط شد و به کارهایی از قبیل سکه‌شناسی و مطالعهٔ تاریخ و فلسفه و ترجمهٔ متون فارسی به فرانسه مشغول گشت. خود گوبینو در نامه‌ای به خواهرش می‌نویسد: در ایران همه چیز هست؛ زندگی، خدا، هستی، نیکی و… من به ایران آمده ام تا ببینم مردم این سرزمین پهناور و باستانی چطور زندگی می‌کنند و چطور می‌اندیشند.

گوبینو در طول زندگی پرماجرای خود در سال ۱۸۵۸ بار دیگر به فرانسه بازگشت و به امریکا رفت و بعد از مدتی بار دیگر در مقام سفیر فرانسه به تهران اعزام شد و تا سال ۱۸۶۳ در این مقام باقی ماند. سال‌های آخر عمر او در سفر به سرزمین‌های اروپایی مخصوصاً آلمان و ایتالیا سپری شد و در اواخر عمر هم در پاریس زیست و در شهر تورین درگذشت...

گفتنی است ژوزف آرتور دوگوبینو، دیپلمات، فیلسوف و نویسنده فرانسوی، سال‌ها به ترتیب در برن‌، هانور، فرانکفورت، تهران و ارض جدید به عنوان دبیر سفارت خدمت کرد. اقامت گوبینو در تهران در فاصله سال‌های 1855 و 1858 بود که نیمی از آن را به عنوان دبیر اول و نفر دوم سفارت و نیم دیگر را به عنوان کاردار خدمت کرد و پس از بازگشت به فرانسه کتاب سه سال در آسیا را نوشت که در 1859 منتشر شد.

فهرست

مالت اسکندریه
قاهره سوئز
ویکتوریا
جده
عدن
مسقط
بوشهر
از بوشهر تا شیراز
از شیراز تا اصفهان
اصفهان
از اصفهان تا تهران
ملت
مذهب
صوفیان ،اهل حق،زرتشتیان
وضع مردم
ویژگی‌های اخلاقی و روابط اجتماعی
نتایج احتمالی روابط اروپا و آسیا
بازگشت