سفرنامه ژنرال سرپرسی سایکس

نویسنده: سرپرسی سایکس
مترجم: حسین سعادت نوری
ناشر: لوحه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 486
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : عالی

مروری بر کتاب

ده هزار مایل در ایران

سرپرسی سایکس خاورشناس مشهور انگلیسی از سال 1892 با سمت افسر هنگ دوم نیزه‌دار (از هنگ‌های مشهور انگلیسی) مسافرت‌های خود را در آسیای مرکزی، ایران و بلوچستان آغاز کرد. در سال 1894 کنسولگری انگلیس را در کرمان تاسیس کرد و دو سال بعد از آن در کمیسیون مرزی ایران و بلوچ ماموریت یافت و در همان سال مسافرتی در حوزه کارون کرد. در سال 1897 مامور پذیرایی و مصاحبت والاحضرت ناصرالملک مرحوم شد که در آن زمان به عنوان نماینده مخصوص به لندن عزیمت می‌کرد.

در سال 1899 کنسولگری انگلیس را در سیستان تاسیس و در سال 1901 به عنوان فرمانده هنگ (مونتگامری شایر تیومانری) در جنگ بوئر شرکت کرد و در همین جنگ مجروح شده، به پاس فداکاری‌هایی که از خود در آن جنگ‌ها نشان داده بود، به اخذ مدال و نشان‌های افتخار نایل آمده و در اعلامیه‌های وزارت جنگ یا احکام نظامی از وی قدردانی شد....

سرپرسی سایکس در اکتبر 1893 پس از آنکه کنسولگری انگلیس را در کرمان تأسیس نمود در هنگام جشن تولد ناصرالدین شاه به تهران آمد و به حضور شاه می رسد، خود وی در این باره می نویسد:
«وزیر مختار بریتانیا نگارنده را حضور ناصرالدین شاه معرفی کرد و او نیز راجع به نقاط دور دست کشور خود سؤالات مفصلی از من نمود و از توضیحات این جانب اظهار مسرت و خوش وقتی کرد و گفت اخباری که افسران انگلیسی در اختیار من می گذارند، به مراتب مفیدتر از اطلاعات مأمورین ایران می باشد».

... نگارنده با کمال جرات ادعا می‌کند که از نسل حاضر هیچ انگلیسی، حتی هیچ اروپایی دیگری بهتر و بیشتر از اینجانب به سیر و سیاحت نواحی شرقی و جنوبی ایران موفق نشده، از طرفی موقعیت و رتبه رسمی نویسنده بهترین وسیله برای ملاقات طبقات منوره اهالی و کسب اطلاعات عاری از خطا بوده است که خود این نعمت کمتر نصیب دیگر سیاحان خارجی می‌شود.» کتاب حاضر سفرنامه‌ای به شکل معمول نیست که شرح سیر و سیاحت در سرزمین ایران باشد.

این کتاب سفرنامه‌ای است در طول زمان، که همه ادوار تاریخی ایران را مرتب و مسلسل و نیز کامل و تمام تشریح می‌کند. کتاب حاضر در 90 فصل و در قالب دو جلد تدوین شده است. فصول اولیه کتاب مربوط به جغرافیای ایران و نیز بابل و ایلام است که متضمن مطالب عالی و تحقیقات کافی است.

سرپرسی سایکس جمعاً شش بار به ایران مسافرت کرده است. بهترین فصول این کتاب فصل‌هایی است که در آنها از مسایل و امور اجتماعی کشور صحبت شده است. در این فصول از عادات و اخلاق، قوانین و رسوم، شاه و دربار، ارتش، موقعیت زنان، زبان و ادبیات، دین و فرهنگ، معماری، پیشه و هنر خاصه هنرهای زیبا بحث شده است.

میهمان‌نواز، کریم، بخشنده و بلندنظر بوده‌اند.» از دیگر خصوصیات کتاب، مباحث ادبی، فنی و بالاخره اجتماعی کتاب است. او پیشرفت حیرت‌انگیز ایران در کشیدن صورت گل‌ها، اشکال هندسی و نقوش درهم را ستوده و بسیاری از نقوش پرده‌ها، کاغذهای دیواری (نقشه‌دار) و بعضی دیگر از اشیای کارخانه‌های انگلستان را اقتباسی از نقوش قالی‌های ایرانی می‌داند...