سفرنامه ممالک ایران

نویسنده: اولیلز
مترجم: مسعود غلامیه , یوسف بیگ باباپور
ناشر: منشور سمیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 172
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

کتاب حاضر، سفرنامه‌ای است که توسط «دکتر اوئیلز» نگاشته شده است. او همزمان با پادشاهی «ناصرالدین‌شاه» و ولی عهدی «مظفرالدین میرزا» به ایران سفر کرده و پس از مراجعت به کشور خود، مشاهدات و شنیده‌های خویش را نگاشته و مدعی است که نگاشته‌اش مفید و مطابق حقایقی است که با چشم خود دیده هر چند در بخشی از نوشته‌هایش اغراق کرده است.

نویسنده در این کتاب مسیر حرکت خود و بهترین راه برای رسیدن به ایران را به‌خوبی ذکر می‌کند و این‌که از انگلستان با چه وسیله‌ای و در چند روز می‌توان به کدام کشورها و درنهایت به ایران رسید را ذکر می‌کند. در خصوص سفر در داخل ایران شکل و راه‌های سفر را برای خواننده می‌شمارد.

سفرنامه حاضر نیز از جمله سفرنامه‌های مهم دوره قاجار به شمار می‌رود که توسط پزشکی به نام اوئیلز (اوایلس) به نگارش درآمده است، و پر است از نکات دقیق تاریخی و رفتارهای اجتماعی ایرانیان. تنها منبعی که دکتر اوئیلز را معرفی کرده همین اثر خود او می‌باشد؛ اوئیلز تحت عنوان پزشک، هم‌زمان با پادشاهی ناصرالدین شاه و ولی عهدی مظفرالدین میرزا وارد جامعه ایران می‌شود و پس از مراجعت به کشور خود، مشاهدات و شنیده‌های خویش را در سال ۱۳۰۵ در قالب سفرنامه نگاشته و در لندن به چاپ رسانیده است و مسیو کریستوف روسی از انگلیسی به روسی ترجمه کرده و میرزا سیّد عبدالله اصفهانی مترجم زبان روسی در دربار ظلّ السّلطان حاکم اصفهان بوده وی کتاب سفرنامه اوئیلز به ممالک ایران را در سال ۱۳۰۷ از روسی به فارسی ترجمه کرده است و به ناصر الدین شاه اهدا می‌کند.

نویسنده در فصل اوّل مقصود خویش از نگارش این سفرنامه را این چنین بیان می‌کند: «ما همواره محض تفرّج و اطّلاع، مقصودِ خود را مصروف به انکشاف اماکن جدیدة خارجه می‌نماییم ولی همین‌که یک نقطه بسیار خوبی منکشف گردید و کاشف خوشبخت آن نقطه، انکشافات خود را اطّلاع داده و شرح احوال آن نقطه را منتشر ساخت آن وقت سیّاحان دیگر در کمال سرعت خود را به آن خطّه می‌رسانند؛ در این هنگام لازم است که شخص کاشف و سیّاح اوّل از حرکات و مهمان نوازهای ساده و صوری آن مملکت ترک سخن کند …».

اوئیلز در ابتدای سفرنامه فوایدی بسیاری برای ایران برمی‌شمارد از اراضی پر گیاه و حیوانات مختلف و رودخانه‌های مملو از ماهی گرفته تا ارزانی ارزاق و هم چنین امنیت و آسایش در ایران سخن می‌گوید.