سفرنامه سدیدالسلطنه

سفرنامه سدیدالسلطنه

نویسنده: محمدعلی سدیدالسلطنه
ناشر: به نشر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 687
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1362 - دوره چاپ: 1

​کمیاب - کیفیت :  درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

التدقیق فی سیرالطریق

محمدعلی خان سدیدالسلطنه در سال 1249 در بغداد به دنیا آمده است و نیای خود را از اهالی بندرلنگه ومسقط ونسبش را از اهالی فارس می داند. بیش از هفتاد ویک سال از عمر خود را درخدمات دیوانی و دولتی ومسافرت های تحقیقی درمسائل خلیج فارس بسر آورد وسرانجام در 14 مرداد 1320 در بندر عباس درگذشت.

مرحوم سدید السلطنه که یکبار بسال 1314-1316 هجری قمری وبروز گار مظفر الدین شاه قا جار از بوشهر به تهران ومشهد رفته واز مشهد از راه تهران به کربلا سفر نموده و بار دیگر بسال 1308 خورشیدی به تهران آمده وتا اواسط سال 1309 در تهران توقف داشته است.

ایشان درصفحه 579 سفر نامه خود که از لاتیدان و روستاهای اطراف آن گذر کرده بود این چنین می نویسد : از گچین بالا حرکت کرده به جنگوئ روند. مسافت دو فرسخ است .به جنگوئی نرسیده لاتیدان است . چند کاروانسرا ودو برکه دارد. گاهی قافله در لاتیدان توقف می نماید . بین لاتیدان وجنگوئی رود خانه های هست .آب آن شور است و به رودخانه کل موسوم است. در جنگوئی یک کاروانسرا ودو برکه چند خانه وجود دارد . آنجا برای شش روز آذوقه با خود بردارند . از گچین تا به جنگوئی راه صاف است .از لاتیدان دیگر خاک وتابع لار است .

...در تخت جمشید بر ویرانی «آثار صناددی عجم» گریسته و شعر بلند خاقانی را به یاد آورده است. همان‌گونه که ویرانی‌ها و ظلم‌ها و نابسامانی‌ها و بی‌عدالتی‌ها را به خوبی و با دقت و بی‌طرفی می‌دیده، رونق‌هاو شکوه‌ها و دادگری‌ها و رسم و آیین‌های معوقل و مشروع را ستوده است. رجال علمی را به خوبی شناخته و وصفی که از آنها می کند درست به مانند قضاوتی است که هم‌اکنون به دوران ما درباره آن رجال علمی درگذشته می شود. به‌طور مثال از مرحومان ادیب پیشاوری و عباس اقبال آشتیانی با کلمه «حضرت» نام می‌برد. رجال سیاست را به خوبی در ترازوی قضاوت می‌گذارد. رفیق شفیق و انیس جلیس شاعران، دانشمندان، معلمان مشهور، مدیران کتابخانه‌ها، مدیران و امثال آنها بوده است.»

محمدعلی خان سدید‌السلطنه کبابی از فضلایی است که هر چه نوشته فایده‌بخش و خواندنی و بسیاری از آنها پژوهشی و ماندنی است. نخستین کسی که معرف این مرد دانشمند بود و قدر او را شناخت سید‌حسن تقی‌زاده است و آن به مناسبت یادداشتی بود که سدید‌السلطنه از بوشهر به برلین برای مجله کاوه نوشت و تقی‌زاده متوجه شد این مرد مینابی از کسانی است که شایستگی پیشرفت علمی دارد و می‌تواند آثار بیشتر و بهتری عرضه کند.»

سدید‌ السلطنه چون مردی کتاب خوانده و ژرف‌بین بوده سفرنامه های خود را به اطلاعات جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی آکنده. او مسافری نیست که فقط ساعت حرکت و موقع ورود به منزل و جای خواب و نوع خوراک و احیانا قیمت اجناس را ضبط کند،‌ مسافری است دقیقه‌یاب و نکته‌سنج و نگرنده‌ای صاحبنظر. هرچه را در راه کاروانسرا، درامامزاده، درآب‌انبار، دیدنی و ثبت کردنی یافته با حوصله . دقت وصف کرده و به ضبط درآورده است.