سفارتنامه های ایران

سفارتنامه های ایران

نویسنده: محمد امین ریاحی
ناشر: توس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 446
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1368 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب 

مصور

گزارشهای مسافرت و ماموریت سفیران عثمانی در ایران

این کتاب، مجموعه هفت گزارش از مسافرت و مأموریت هفت سفیر عثمانی است که از روزگار شاه سلطان حسین تا دوره فتحعلی‌شاه به ایران آمده‌اند، و گزارش هر سفر به وسیله خود سفیر یا یکی از همراهان او تنظیم، و بعد از پایان مسافرت به پادشاه یا صدراعظم عثمانی تقدیم شده‌ است. و بعضی از گزارش‌ها که در کنار نکات مربوط به ماموریت، شرح رخدادهای سفر و منازل راه را نیز شامل است، برای خوانندگان شیرینی و جذابیت خاصی دارد.

برای این که درک محتوای سفارتنامه‌ برای خوانندگان آسان‌تر گردد، پیش از هر یک، مقدمه‌ای درباره شناخت سفیر و اثر او، و روابط دو کشور مقارن با انجام آن مأموریت را آورده‌ایم که مجموع این مقدمه‌ها یک دوره تاریخ جامع و مختصر روابط ایران و عثمانی است. و چون نخستین سفارتنامه مربوط به آخرین روزهای دوره صفوی است، و روابط آن روزی و سال‌های بعد ریشه در اختلافات کهن دو کشور از ابتدای تشکیل دولت صفوی دارد، روابط در قرون قبل و ریشه اختلافات را با ایجاز کامل در مقدمه‌ای به دنبال این سطور آورده‌ایم.

و نیز در ابتدای مقدمه، مختصری درباره پیشینه آیین سفیر فرستادن و سفیر پذیرفتن در ایران و شرق بیان شده است، تا زمینه مراسم تشریفاتی که در متن سفارتنامه‌ها با دقت و اهمیت ذکر شده روشن‌تر گردد.

دریغا که در سطر سطر روابط دو کشور، خوانندگان دشمنی ریشه‌دار و کینه دیرپایی را می‌بینند که با جنگ‌های شاه‌اسماعیل و سلطان‌سلیم به اوج خود رسید، و قرن‌ها مایه ریختن خون صدها هزار تن از فرزندان دو ملت شد. تا وقتی که نادرشاه با هوشمندی و بیداردلی برای گشودن عقده‌ها و ریشه‌کن کردن اختلاف‌ها قدم پیش نهاد و عمر خود را در این آرزو به پایان رسانید....

امروز در پایتـــخت هر کــشوری، سفارتخانه‌های کشورهای دیگر ـ کشورهای دوست ـ حضور و فعالیت دایمی دارند، و کارکنان هر سفارتخانه از مهمان‌نوازی کشور میزبان برخوردارند، و در چهارچوب مقررات بین‌المللی خاصی، عهده‌دار تنظیم روابط سیاسی و حفظ منافع کشور خویش هستند. و کار روزانه آنها این است که اطلاعات لازم را از کلیه جنبه‌ها و سمائل کشور محل مأموریت خود جمع‌آوری می‌کنند، و چکیده آنها را با پیشرفته‌ترین وسائل خبررسانی امروز به طور محرمانه در اختیار دولتهای خود می‌گذارند و سیاست دولتها و روابط آنها با یکدیگر امروز بر پایه همین گزارشها و اطلاعات طرح‌ریزی می‌شود.

تاریخ دفتر خاطرات ملت‌هاست، تاریخ حافظه ملت‌هاست. این حافظه به ملت تجربه می‌آموزد و شایستگی پایداری در برابر مشکلات را می‌بخشد. آشنایی ملت به تاریخ گذشته خود سبب می‌شود که در هر حال خطرهای ملی و عوامل پایداری در برابر خطر را بشناسد، راز بقای خود را دریابد، سود و زیان خود را تشخیص دهد، و در نتیجه دشمن و دوست خود را بشناسد، و به بیداری ملی برسد.

البته اشتباه نشود، تاریخ که می‌گوییم نه گزارش‌ها و وقایع‌ نامه‌هایی است که به دستور حاکمان وقت و برای خوشامد آنها و بر حق جلوه دادن روش و سیاست آنها تنظیم گردیده، و نه نوشته‌‌هایی که جاهلان و عاملان سیاست‌های خارجی برای بدنام کردن مردان خدمتگزار و انتقام کشیدن از آنها به نام تحقیقات تاریخی به هم بافته‌اند.