سعی مشکور ؛ یادنامه استاد فقید دکتر محمدجواد مشکور

سعی مشکور

به کوشش: سیدسعید میرمحمدصادق
ناشر: پایا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 336
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1374 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

یادنامه استاد فقید دکتر محمدجواد مشکور

دکتر محمد جواد مشکور در اسفند  ١٢٩٧  شمسی در خانواده‌ای مذهبی در تهران چشم به جهان گشود. وی پس از گذراندن‌ تحصیلات دوره ابتدایی و دبیرستان در  ١٣١٨ موفق به دریافت لیسانس ادبیات فارسی و عربی شد و در کنار تحصیلات رسمی، نزد علمای بزرگی چون آقامحمد سنگلجی،علامه طباطبایی، میرزا مهدی آشتیانی ادب و حکمت آموخت.

محمد جواد مشکور در کنار تدریس، به فراگیری زبانهای سامی سریانی و عبری پرداخت و در ١٣٣٢ به پاریس رفت و در سال ١٣٣٦  دانشنامه دکتری خود را در زمینه «تاریخ اسلام و فرق» از دانشگاه سوربن دریافت کرد. وی پس از بازگشت به تهران به کار تدریس مشغول شد و  به سمت رایزن فرهنگی ایران در سوریه منصوب شد. کوشش‌های دکتر مشکور در زمینه ایجاد کرسی زبان فارسی در دو دانشگاه دمشق و حلب سبب شد به عضویت فرهنگستان سوریه درآید. او پس از بازنشستگی در اسفند ١٣٥٨همچنان به کار تدریس و تألیف و تصحیح اشتغال داشت تا اینکه در  ٢٥ فروردین ماه سال١٣٧٤ پس از تحمل چند ماه بیماری در گذشت.

از دکتر مشکور آثار زیادی در حوزه، تألیف، تصحیح و ترجمه متون اصیل، برجای مانده است که از جمله مهمترین آثار او می‌توان به کتاب‌های «تصحیح المقالات و الفرق»، «فرهنگ فرق اسلامی»، «ترجمه فرق الشیعه»، «ایران در عهد باستان»، «اخبار سلاجقه روم»، «نظری به تاریخ آذربایجان» و «نام خلیج فارس در طول تاریخ» اشاره کرد.

وي در زمينه تاريخ و تاريخ عقايد و زبان‌شناسي در دوران خود بسيار پيشرو بود و آثار او از منابع مهم اين موضوعات است. با وجود منابع پيش‌تر و بعدتر، آراي دكتر مشكور در زمينه تاريخ عقايد هنوز هم معتبر است و كمتر پژوهشي وجود دارد كه به آن ارجاع نشده باشد. دكتر مشكور ايران را به بهترين شكل ممكن به جامعه عربي جديد معرفي كرد. او بايد سرمشق كارهاي اداري و علمي دوران ما باشد.

در 90 درصد آثار دكتر عنوان تاريخ آمده است، اين تاريخ سياست و اجتماع نيست، تاريخ فرقه‌هاي اسلامي است كه همه را در بر دارد. يكي از مهم‌ترين آثار در اين زمينه، «الفرق بين الفرق بغدادي» بود كه دكتر مشكور، آن را ترجمه و ما را با حوزه مختلف انديشه در ايران و اسلام آشنا كردند، وجه تاريخ‌داني ايشان براي ما بسيار برجسته است.تاريخ‌نگاري، علم تاريخ و فلسفه تاريخ. تاريخ‌نگاري يا تاريخ نقلي آگاهي به اوضاع و احوال و وقايع زندگي انسان است در زمان‌هاي گذشته.

علم تاريخ، علم به قواعد و سنن حاكم بر زندگي و احوال گذشتگان است يا به عبارتي بررسي علل و عوامل بروز و ظهور حوادث، در اين سطح مورخ فقط ذكر واقعه و حادثه نمي‌كند بلكه به دنبال چرايي وقوع وقايع نيز است، تشريح و تحليل و تعليل حوادث مهمترين وجه اين رويكرد به تاريخ است و در نهايت فلسفه تاريخ كه براي نخستين بار توسط ولتر به كار رفت و پس از او با معاني مختلفي توسط ديگران تكرار شد.