سرگذشت خانم انگلیسی در هندوستان

سرگذشت خانم انگلیسی در هندوستان

نویسنده: هورتستت
مترجم: اعتمادالسلطنه
به اهتمام : محمدرضا افشاری
ناشر: شقایق
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 239
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1367 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : درحد نو  

مروری بر کتاب 

در طول قیام سال ۱۸۷۵در هندوستان ؛ بعضی از رهبران شورش در برخورد با نیروهای انگلیسی دست به کشتارهای عظیمی زدند . خشونت و خونریزی در طول دو سال جنگ به شدت جریان داشت و این موضوعی است که در این کتاب بدان به صورت داستان پرداخته شده است.

از اواخر قرن پانزدهم تا نیمه قرن هجدهم یعنی حدود 250 سال اروپایی ها در هندوستان حضور داشتند ولی گام نظامی یا سیاسی جدی برنداشتند و دست به تصرف خاک هند نزدند. البته در این 250 سال بیکار ننشتند، بلکه در این مدت دنبال نفوذ بودند. اول اوضاع سیاسی، فرهنگی و اقتصادی هند را از نزدیک مطالعه می کردند. کم کم نمایندگان و دلالان خود را به بهانه تجارت به داخل هند فرستادند تا اطلاعات دقیق­تری از اوضاع هندوستان به دست آورند. بعد سراغ پادشاهان رفتند و در دربار آنها به عنوان مشاور یا پزشک و... نفوذ کردند.

مثلا پزشکی به دلیل معالجه­ ای که روی پادشاه انجام می داد امتیازات اقتصادی و معافیت های گمرکی برای انگلستان می گرفت. در آن زمان دولت های مسلمان قوی بودند و اروپایی ها جرات مخاصمه جدی نداشتند. هنوز انقلاب صنعتی در اروپا اتفاق نیفتاده بود. تا آخر قرن هجدهم به لحاظ صنعتی و تسلیحات نظامی مسلمین و اروپایی­ ها همسان بودند.

آنچه برای انگلیسی ها از همه مهمتر بود غارت کردن منابع عظیم هندوستان بود تا پایه ­های استعمار جهانی خود را توسط این ثروت محکم سازند.

غارت نیز چند مدل داشت. یک مدل غارت خزانه­ ها بود. مثل خزانه مرشدآباد که فقط یکی از خزانه های هندوستان بود که غارت شد. این غارت هرچند چشمگیر است اما یکدفعه­ ای است. یک دفعه یک خزانه غارت می شود و تمام می­ شود. این ثروت های غارت شده که به انگلستان می رفت نقش مهمی در کلیدزدن انقلاب صنعتی در این کشور ایفا کردند. اینکه انقلاب صنعتی در انگلیس رخ می دهد و نه در کشوری دیگر، آن هم درست در همان زمانی که خزانه های هند غارت می شود، اتفاقی نیست.

از نیمه دوم قرن هجدهم غارت ها شروع می شود و در نیمه اول قرن نوزدهم انقلاب صنعتی شکل می گیرد. البته این غارت­ ها تنها عامل در شکل­ گیری انقلاب صنعتی نیست و حتما تلاش های علمی هم تاثیر داشته است. ولی اگر این غارت ها نبود، تلاش های علمی در حد یافته­ های علمی باقی می ماندند و تبدیل به انقلاب صنعتی نمی شدند.

اما با این حال آسیب اصلی به هند را این غارت­ های دفعه ای نزد، بلکه غارت مداوم و گسترده هندوستان آسیب جدی­تر بود: از قبیل استثمار نیروی انسانی، گرفتن مالیات و خراج سنگین از کشاورزان هند، پرداخت نکردن قیمت واقعی محصولات به هندی ­ها، صنعت­ زدایی جامعه هند، و تبدیل کردن بازار بزرگ هند به یک حیاط خلوط برای سرمایه­ داران انگلیس.

در آن زمان هنوز مهمترین عنصر اقتصادی دنیا کشاورزی بود، و بیشترین محصولات کشاورزی دنیا در چین و هند تولید می­ شد. جمعیت کثیر هند به کشاورزی مشغول بود و انگلیسی­ ها به این منبع عظیم ثروت چشم طمع دوخته بودند. لذا در بنگال بعد از غارت خزانه، پیمانی با حاکمان دست­ نشانده آن ایالت بستند و اختیار اخذ مالیات از مردم را در دست گرفتند. به حاکم هندی می گویند مسائل قضایی و انتظامی و ... همه دست تو و فقط امور مالیاتی را به دست ما بسپارید. البته بعدها همه امور را در دست گرفتند.