سبوی سبز ؛ اخلاق با جانان عارفان

سبوی سبز

نویسنده: مهین پناهی
ناشر: دانشگاه الزهرا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 235
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

اخلاق با جانان عارفان

صوفیه تصوف را اخلاق پسندیده تعریف و اخلاق را به ادب تعبیر کرده اند و آن را سه شاخه دانسته اند:
ادب با خدا
ادب با خود
ادب با خلق خدا. 
این قوم ادب صوفی را برتر از همه ادب ها دانسته اند، زیرا معروف او دل را به ادب می دارد. یعنی معرفت موجب ادب است. اولین ادب در اخلاق، شناخت و معرفت حق تعالی است ، زیرا شناخت ولی نعمت اولین حق اوست. اما این شناخت نه آسان است و نه به طور کامل دست یافتنی است بلکه هرکس به قدر تصفیه باطن و صیقل دادن دل خویش، او را در دل می یابد.

کتاب حاضر، دربرگیرنده‌ی مباحثی در باب اعمال و اخلاق صوفیان و عارفان، نتیجه‌ی پژوهشی است که بر روی متون عرفانی از ابتدا تا قرن هشتم انجام گرفته است. نگارنده در بیان مطالب، نخست آیات و احادیث مربوط به موضوع را منحصرا از متون صوفیانه نقل کرده و سپس اقوال مشایخ صوفیه و آن‌گاه اعمال آن‌ها را در ارتباط با موضوع آورده است. گاه نیز مقایسه‌ای اجمالی با شیوه‌ی ائمه‌ی اطهار (ع) به دست داده است.

... صوفیه عبادت را از حقوق خداوند دانسته‌اند؛ عبادتی که منجر به عبودیت و بندگی شود. آنان در ادای نماز، نوافل و جمعه و جماعت کوشا بوده‌اند، به ویژه نوافل خارج از طاقت‌های عادی بشری از آن‌ها نقل شده است.... صوفیه مقصود از عبارت‌ها را رسیدن به مقام بندگی و عبودیت دانسته‌اند و این بالاترین مقامی است که خداوند، پیامبر اکرم (ص) را با آن توصیف کرده است. حاصل سخن این که صوفیه و عارفان به شریعت مقید بوده‌اند".

نگارنده چنین نتیجه‌گیری می‌کند که: "صوفیه نه تنها به احکام و اوامر الهی و شریعت اسلامی مقید بوده‌اند، بلکه در مواردی بسیار افراطی و باریک‌بین‌تر از سایر متشرعین عمل کرده‌اند".