ساخت و کار ذهن

ساخت و کار ذهن

نویسنده: کالین بلیک مور
مترجم: محمدرضا باطنی
ناشر: فرهنگ معاصر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 233
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1366 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

مصور تعدادی رنگی

امروزه پژوهش دربارۀ مغز در مرحلۀ خرسندکننده‌ای از علم قرار دارد: مرحلۀ پرنعمت پدیده‌شناسی. کشف حقایق مسحورکننده دربارۀ مغز، بی‌پایان است با این همه، راه درازی در پیش داریم تا بتوانیم معمّایی را که در کاسۀ سرمان نهفته است حل کنیم و از ذهن خود به عنوان ماحصل مغز، فهم درستی به‌دست آوریم. صحبت از ذهن به عنوان عملکرد مغز، بی‌مقدار شمردن ذهن انسان نیست بلکه تکیه بر این واقعیّت است که ذهن، عالی‌ترین محصول زیست‌شناحتی‌ست که با آرایه‌های تکامل فرهنگی زینت یافته است.

تلاش نویسنده در کتاب بر این است که فهم درستی از مغز و کارکردهای آن به مخاطب ارایه کند. یکی از مطرح‌ترین مثال‌هایی که در این کتاب آمده، حل مساله‌های گوناگون توسط یک میمون است که برای فایق آمدن بر مشکلاتش درطبیعت، راه‌حل‌هایی را می‌یافت تا بتواند به زندگی ادامه بدهد.

بلیک‌مور در این کتاب می‌کوشد نشان دهد در دهه هفتاد میلادی و پیش از آن، چه حقایقی درباره ذهن وجود داشت و برای اثبات ادعاهایش از مثال‌های واقعی درباره خواب، حافظه، تفکر و احساسات استفاده می‌کند. او برخی نظریه‌های علمی قدیمی را به چالش می‌کشد و سوالاتی را درباره آگاهی مطرح می‌کند.از سویی نظریه‌های مختلفی درباره ارتباط میان بدن و ذهن، هنر و ادراک مطرح می‌کند که متفاوت از ادعاهای پذیرفته شده پیش از اوست؛ نظریه‌هایی که بسیاری از آن‌ها امروزه و بعد از حدود چهل سال، دستخوش تغییر و تحول شده‌اند.
بخش نخست کتاب با عنوان «ملکوتی‌ترین پاره ما» با سخنی از افلاطون آغاز می‌شود که در آن به اهمیت ذهن آدمی اشاره شده است:
«به پیروی از شکل گرد عالم، آنان این دو انقلاب ملکوتی را در یک جسم کروی قرار دادند، همان چیزی که امروز به آن سر می‌گوییم و ملکوتی‌ترین پاره ماست و بر بقیه هستی‌مان فرمان می‌راند.»

«ساخت و کار ذهن» اثری علمی است که با هنر، فلسفه، تاریخ و فناوری در هم آمیخته و نویسنده می‌کوشد فعالیت‌های مغز را با تکیه بر روانشناسی فیزیولوژیکی توصیف کند.برای مثال بلیک‌مور در بخش نخست کتاب، از لئوناردو داوینچی می‌نویسد و فعالیت‌های هنری و علمی او را برای شناخت مغز و کارکردش به مخاطب معرفی می‌کند. او چهره کمتر شناخته‌شده‌ای از داوینچی ارایه می‌دهد و بر این باور است که اعتقاد داوینچی به معجزه و مقاومت نکردن در برابر انجام‌ کارهای سخت، سبب شده او در هنر و علم پیشرفت زیادی داشته باشد.

ارتباط زبان و تفکر در بخشی دیگری از کتاب مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده از جمجمه‌شناسی و شناخت کارکرد مغز، به قدرت تکلم انسان‌ها می‌رسد و می‌کوشد با استفاده از مثال‌های مختلف به پاسخ سوالاتی دست یابد که در زمان نگارش این کتاب مطرح بوده است.