زندگینامه سیاسی دکتر مظفر بقایی

زندگی نامه سیاسی دکتر مظفر بقایی

نویسنده: حسین آبادیان
ناشر: موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 620
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1377 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : نو ؛ لبه بیرونی کتاب خاک گرفتگی مختصری دارد

مروری بر کتاب 

مصور - اسناد

دکتر مظفر بقایی کرمانی یکی از بحث انگیز ترین چهره های سیاسی تاریخ معاصر ایران است، که در وقایع سالهای پرحادثه ی اواخر دهه ی 1320 تا اوایل دهه ی 1330، یعنی از دوران حکومت قوام السلطنه در جریان غائله ی آذربایجان تا دوران نهضت ملی و حکومت مصدق و کودتای 28 مرداد 1332 که به سرنگونی حکومت مصدق انجامید، و همچنین اوایل حکومت سپهبد زاهدی پس از کودتای 28 مرداد نقش مهمی ایفا کرده است.   

دکتر مظفر بقایی کرمانی از جمله بازیگران بسیار مرموز در دوره‌ای بسیار حساس از حیات سیاسی ایران به شمار می‌آید که به دلیل پیچیدگی‌های تشکیلاتی و عملی‌اش نقش ویژه‌ای در صحنه گردانی مسائل سیاسی کشور به‌نفع بیگانگان برعهده داشته است. دکتر بقایی در خانواده‌ای اهل سیاست به دنیا آمد. گفته شده است.

پدرش میرزا شهاب در انجمنی وابسته به لژ بیداری ایرانیان فعالیت داشت و پس از رسیدن به ریاست فرقه دمکرات کرمان، توانست راه خود را به مجلس چهارم باز کند. بقایی نیز پس از حدوده سال اقامت برای تحصیل در فرانسه و آشنایی با‌افرادی از جمله عیسی سپهبدی - که بعد‌ها نقش بسیار مهمی را در زندگی او ایفا کرد - در سال 1317 به میهن بازگشت. بیرون بردن رضاخان از ایران توسط انگلیس‌ها به فاصله کوتاهی از این زمان به ایجاد شرایط جدیدی در کشور انجامید که زمینه نقش آفرینی‌های بعدی مظفر بقایی و دوستانش را به عنوان یکی از مرموزترین چهره‌ها و محافل سیاسی طی دهه‌های 20 و 30 فراهم آورد.

اگرچه تحولات سیاسی این سال‌ها و به ویژه مسائل مربوط به شکل‌گیری نهضت ملی و همچنین راه و روش شخصیت‌های تاثیر‌گذار در این دوران، بارها و بارها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است، اما انتشار خاطرات دکتر بقایی و کتاب‌های متعدد دیگری که درباره وی و اطرافیانش منتشر شد، فرصتی دیگر فراهم آورده است تا با نگاهی دوباره به زندگی سیاسی مسئول حزب زحمتکشان و بهره‌گیری از آنچه او خود بر زبان رانده است، نه کل وقایع و اتفاقات آن برهه، بلکه حتی‌المقدور گوشه‌هایی از آن مورد بازخوان قرار گیرد.

 هرچند بدیهی است در این کتاب هم بسیاری حقایق ناگفته مانده است. با این وصف روشن است که گفتن بخشی از حقایق بر وارونه‌نویسی تاریخ و باژگونه نشان‌دادن واقعیات این مرز و بوم ارجحیت دارد. البته آن ریاکاری ضمن اینکه مصرف داخلی دارد دارای مصرف خارجی هم است، ریشه پابرجایی هم در نحوه ارائه اسناد توسط انگلیسی‌ها دارد، اسناد انگلیس در اداره اسناد عمومی این کشور موسوم به Public Record Office به‌گونه‌ای ردیف شده‌اند که رجال بزرگ این کشور از میرزا عیسی‌خان قائم‌مقام فراهانی گرفته تا امیرکبیر و مصدق را سیاستمدارانی منفی‌باف و ناآشنا به معادلات جهانی و از این بالاتر جویای نام و نان بنمایانند و کسانی مثل میرزا ابوالحسن شیرازی که قراردادهای گلستان و ترکمانچای را به گردن ملت ایران انداخت و مادام‌العمر مواجب بگیر کمپانی هند شرقی بود، یا میرزا آقاخان نوری را که در دوره صدارت او قرارداد پاریس که منجر به جدایی افغانستان از ایران شد؛ سیاستمدارانی وطن‌دوست به‌شمار آورند.

در دوره متأخر هم دهه‌هاست که تلاش می‌شود کسانی مثل بقایی را که عمری در تحکیم رژیم دیکتاتوری شاه کوشید؛ رجلی بنمایانند که برای «راستی و آزادی» مبارزه می کرد و بالعکس کسانی مثل مصدق را دیکتاتور معرفی کنند. نگاهی کوتاه به انواع و اقسام بقایی‌نامه‌ها به خودی خود گویاست. بازتاب تلاش‌های انگلیسی‌ها برای مشوه‌نمودن چهره‌هایی مثل امیرکبیر و میرزا عیسی‌خان قائم مقام فراهانی و فرزندش میرزا ابوالقاسم خان بر اساس اسنادی که کاملاً آگاهانه ردیف شده‌اند، از لابلای سطور کتابهایی مثل قبله عالم و یا یادداشت‌های سِر جان کمبل آخرین نماینده انگلیس در دربار فتحعلیشاه که اتفاقاً این کتاب اخیر توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است؛ خودبه خود گویاست.