جان استوارت میل

نویسنده: ویلیام تاماس
مقدمه : هرولد لسکی
مترجم: خشایار دیهیمی
ناشر: مازیار
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 286
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : لبه 70 صفحه کتاب رد زردی مختصری دارد

مروری بر کتاب 

جان استوارت میل، فیلسوف و متفکر بزرگ بریتانیایی قرن نوزدهم است که در ۲۰ مه ۱۸۰۶ در لندن متولد شد و در ۸ مه ۱۸۷۳ در اثر حمله ناگهانی قلبی در آوینیون فرانسه درگذشت. وی در عرصه‌های اخلاق ، منطق و اقتصاد آثاری دارد و در زمینه سیاسی نیز در زمان خود شخصی فعال به حساب می‌آمد. میل در فلسفه، پیرو مکتب اصالت تجربه و اصالت سود شد که پدرش یکی از بنیان گذاران آن بود.

میل "در این کتاب شرح می‌دهد که "پدرش جیمز میل از خانواده ساده‌ای برخاسته و روشنفکر برجسته‌ای شد که با جری بنتام همکاری می‌کرد و سرانجام به صورت یکی از نمایندگان برجسته سودگرایی درآمد .میل در خانه نزد پدر تحصیل کرد پدر چنان در پرورش وی می‌کوشید که در نه سالگی زبان‌های یونانی و لاتین را فراگرفت . پدر هر نوع بحث دینی را از برنامه آموزشی وی حذف کرد .و میل را به سوی خردگرایی(راسیونالیسم) عصر روشنگری کشاند .میل در کتاب اشاره می‌کند که در 21سالگی دوره شدیدی از افسردگی را از سرگذرانید و با خواندن اشعار وردزوث شفا یافت .او از این طریق با مکتب رومانتیسیسم آشنا شد، مکتبی که همه طرز فکر خردگرایی را که میل در متن آن پرورده شده بود به مبارزه می‌طلبید .

میل، پس از تجربه، برآن شد که فلسفه‌ای پدید آورد که محسنات خردگرایی را با محاسن رومانتیسیسم درآمیزد ;اما به گفته منتقدان، معلوم شد که تضادهای میان آن دو چنان بنیادی است که حتی در ذهن نیز قادر به سازش نیستند .تلاش اصلی میل در مقام فیلسوف این بود که حقیقت‌جویی علم را بهتر از آن سازد که فیلسوفان شکاک سده‌های هفدهم و هجدهم (مانند لاک) زمینه‌ساز آن بودند .برای مثال میل کتاب منطق خویش را در اصلاح و رد پاره‌ای از نظرات فیلسوفانی چون "لاک " به نگارش درآورد .

میل در منطق و شناخت‌شناسی یکسره "تجربه‌گرا "بود و خود را فیلسوفی تجربی می‌دانست و عقیده داشت که هر شناختی درباره جهان هستی از مشاهده حسی سرچشمه می‌گیرد .منطق میل در پی آن است که از ارزش شناخت حاصل از طریق قیاس یعنی استنتاج جزئیات از کلیات بکاهد و از اهمیت شناخت حاصل از طریق قیاس یعنی استنتاج جزئیات از کلیات بکاهد و از اهمیت شناخت حاصل از استقرا دفاع کند .میل مدافع آزادی بود و می‌گفت آدمیان باید آزاد، باشند تا خود را بهتر بشناسند .او خواستار نوعی حکومت نخبگان فرهیخته‌ای بود که بر پایه رضایت عامه مردم پیشرفته و تحصیل کرده استوار باشد .

میل در فصل اول کتاب، در توصیف دوران کودکی‌اش نوشته‌است:
در هشت سالگی یادگیری زبان لاتینی را همراه با خواهر کوچکتریم آغاز کردم، ولی چون من پیش بودم به او تعلیم می‌دادم و او سپس درس‌ها را نزد پدرم تکرار می‌کرد: و از این زمان، چون خواهران و برادران دیگر پی‌در پی به جمع شاگردان افزوده شدند، بخش قابل ملاحظه‌ای از کار روزانه‌ام را این نوع تدریس مقدماتی تشکیل می‌داد.

از ایفای این نقش بسیار بیزار بودم؛ حتی مسئولیتی را که برای دروس شاگردانم پذیرفته بودم از زحمت درس خواندن خودم تقریبا رنج‌آورتر می‌یافتم: به هر حال از این نوع انضباط فایده زیادی در یادگیری هر چه کامل‌تر و حفظِ پایاترِ مطالبی که به تدریس‌شان می‌پرداختم به دست آورادم: تریمین که از این راه در توضیح و تشری مشکلات برای یادگیری حاصل می‌شد، حتی در آن سن و سال نیز ممکن است سودمند بوده باشد.

از جهات دیگر، تجربه دوران کودکیم در مورد طرح تدریس کودکان به وسیله یکدیگر چندان مطلوب نست. من اطمینان دارم که تدریس به عنوان صِرفِ تدریس کاری است بسیار بی‌فایده، و بخوبی واقف بودم که رابطه میان معلّم و متعلّم بر پایه انضباطی اخلاقی نیست که برای هر یک از دو طرف شایسته و مناسب باشد. با این شیوه به مرحله دستور زبان لاتینی و بخش زیادی از نوشته‌های کورنلیوس نپوس و شرح‌های سزار وارد شدم، اما پس از آن که بر مسئولیت نظارت بر این درس‌ها، درسهای طولانی‌تر خود من نیز افزوده شده بود.