زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه ؛ متن کامل

زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه

نویسنده: محمد علی اسلامی ندوشن
ناشر: نشر آثار
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 436
اندازه کتاب: رقعی گالینگور - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 3

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ ن ؛ با گالینگور صحافی شده

مروری بر کتاب

تصاویر گلاسه

ت‍ح‍ل‍ی‍ل‍ی‌ از ش‍خ‍ص‍ی‍ت‌ ه‍ف‍ت‌ پ‍ه‍ل‍وان‌ ش‍اه‍ن‍ام‍ه‌ ه‍م‍راه‌ ب‍ا م‍ق‍دم‍ه‌ای‌ در ش‍ن‍اخ‍ت‌ ف‍ردوس‍ی‌

در زبان فارسی چند کتاب هست که طیّ قرنها، قُوت روان قوم ایرانی بوده است؛ یکی از آنها و شاید برتر از همۀ آنها شاهنامۀ فردوسی است. پیوند مردم با سواد و حتّی کم سواد ایران با آثار بزرگ ادبی خود، پیوندی مستمر و همراه با ارادت و اعتقاد بوده است. تنها در دوران ماست که این پیوند سستی گرفته، و به همین سبب است که ما در بین تحصیل کرده‌های کشور خود، که بعضی از آنها مدارک معتبر علمی یا مقام های مهّم هم دارند، به این همه روح‌های عبوس و نازا و حریص و ناآرام بر می‌خوریم. این روان ها چون نهال‌هائی که آفتاب ندیده باشند، از جوهر حیات بی بهره مانده‌اند.

به خصوص در این دوره که مشرق زمین در معرض هجوم تمدّن صنعتی قرار گرفته و دنباله رو غرب شده است، و ریشه‌های مردم آن در زندگی روز بروز سست‌تر می‌شود، نیاز ما به تسلّی و به اتکاء بر سرمایه‌های معنوی خویش از همیشه افزون‌تر است. یکی از اشتباهات ما و همۀ مردم تجدد زدۀ دنیا این است که تصوّر می‌کنیم زندگی را ما کشف کرده‌ایم؛ چون گذشتگان ما مثلاً تلویزیون و دیگ زودپز نداشته‌اند، معنی زندگی را نمی فهمیده‌اند که چیست، جانداران بدبختی بودند که روزی بدنیا می‌آمدند و روزی از دنیا می‌رفتند، بی آنکه بدانند از کجا آمده‌اند و به کجا می‌روند.

غرور بی جهتی که مردم امروز دنیا را گرفته، دریچه روح آنان را به روی تأمّل و تنبّه و واقع بینی بسته است و موجب گردیده که زندگی تا حد غیرقابل تحملی تصنعی و سرد بشود. حتی مردم مرفه زمان ما چون باشندگان باغ وحش شده‌اند که همۀ اسباب خور و خواب و آسایش برایشان فراهم است، امّا به هر سو روی می‌برند تنشان به میله‌های فلزّی قفس می‌خورد.

شاهنامه یکی از کتابهائی است که می‌تواند در این گیرودار به یاری نسل سرگردان کنونی بیاید و روح مغرور و ملتهب او را مایۀ تنبه و تسکینی باشد. این کتاب دارای چهار خصیصه مهم است: یکی آنکه سند قومّیت و نسبنامۀ مردم ایران است، ریشه‌های آنان را تا گذشته‌های افسانه‌ای می‌گسترد و پنجرۀ این مُلک را بر روی افق پهناور زمان می‌گشاید. ممکن است پرسیده شود به چه درد می‌خورد این گذشتۀ دور؟ به این درد که اقتضای طبیعت بشر آن است که می‌خواهد احساس شخصیت و اصالت بکند، وجود ملّی خویش را در این جهان توجیه بکند و تکیه‌گاه تاریخی‌ای برای خود بیابد؛ همانگونه که فرد احتیاج به غرور و شخصیت دارد، ملت هم احتیاج به غرور و شخصیت دارد....

این کتاب شامل دو بخش است. بخش نخست در ۱۲۷ صفحه که بررسی زندگی فردوسی و چگونگی شاهنامه را در بر می گیرد. در بخش‌ دوّم‌ به‌ تحلیل‌ شخصیّت‌ چندتن‌ از قهرمانان‌ اصلی‌ شاهنامه‌ پرداخته‌ می‌شود. این کتاب که چاپ نخست آن در ۱۳۴۸ صورت گرفت. در حد توان اندک خود کوشیده است تا نسل جوان را با این‌ شاهکار بزرگ‌ جهانی‌ آشنا کند و طیّ سالها در دانشکده‌ها کتاب‌ درسی‌ بوده‌ است‌.

فهرست

شناخت فردوسی
چرا فردوسی به فکر سرودن شاهنامه افتاد
مدح و ذم محمود
چرا محمود قدر فردوسی را نشناخت
مردان و زنان شاهنامه
ضحاک ماردوش
فریدون فرخ
سیاوش
فرود
- و...