زبان ، سوسور و ویتگنشتاین

نویسنده:  روی هریس
مترجم : اسماعیل فقیه
ناشر: نشر مرکز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 227
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب  

چگونه می‌توان با واژه ها بازی کرد

زبان همیشه از مضمون‌های مهم اندیشه و تحلیل، خواه در فلسفه و خواه در بررسی‌های مستقل زبان‌شناختی بوده است. اما در قرن بیستم شیوه برخورد با آن تفاوتی ماهوی یافت و این تفاوت عمدتاً مدیون کارهای دو نفر است: سوسور و ویتگنشتاین. آثار این دو بر تفکر درباره زبان تأثیری تعیین‌کننده نهاد و موضوع بحث‌ها و تفسیرها و بررسی‌های گسترده‌ای شد. این کتاب از معدود آثاری است که به مقایسه دیدگاه‌های این دو اندیشمند پرداخته و تفاوت‌ها و نیز نزدیکی‌های جالب توجه افکار آنان را که البته مستقل از هم تکامل یافتند، نشان می‌دهد.

در این اثر، دیدگاه دو اندیشمند در حوزه زبان مقایسه گردیده و در این میان، تفاوت‌های و تشابه نظریه‌ها و افکار آنان آشکار شده است" .سوسور "و "ویتگنشتاین"، دو تن از متفکرانی هستند که آثار آنان بر تفکر درباره زبان تاثیر تعیین کننده نهاد و موضوع بحث‌ها و تفسیرها و بررسی‌های گسترده‌ای شد .هر یک از این دو، به شیوه‌ای خاص، رهبر یک جنبش فکری بودند که بر تفکرات درباره زبان در سده بیستم تسلط یافته است .

از منظر این دو، زبان، دیگر در فهم و درک ما از دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم نقش جنبی نداشته بلکه هسته اصلی آن را تشکیل می‌دهد .واژه‌ها صرفا برچسب‌های صوتی یا کمک کارهای ارتباطی نیستند که بر ترتیبات از پیش تعیین شده امور، افزوده شده باشند .واژه‌ها محصولات جمعی تعاملات اجتماعی و ابزارهای ضروری برای افراد بشر هستند که به وسیله آنها دنیای خود را بنیاد می‌گذارند و تولید می‌کنند .

این دیدگاه نوعا قرن بیستمی درباره زبان، تاثیرات عمیقی در بسط و گسترش کلیه علوم انسانی در برداشته است .تاثیر این دیدگاه به ویژه در زبان شناسی، فلسفه، روان شناسی، جامعه شناسی و مردم شناسی حائز اهمیت بیشتری است .در چهار چوب موضوع اتخاذ شده توسط سوسور و ویتگنشتاین، کارکرد واژه دیگر با عطف به تفکری که ادعا می‌شود بیانگر آن است، تبیین نمی‌شود ;همچنین تفکر نیز به نوبه خود، از طریق ارجاع به شیئی، یا یکی از ویژگی‌های دنیای بیرونی که فکر "باز نمود " ذهنی است، تبیین نمی‌شود ;در عوض، واژه که حالا دیگر به صورت واحد تفکیک ناپذیر آوا به اضافه مفهوم تلقی می‌شود به کمک مقابله نقش آن با سایر واژه‌های آن نظام زبانی که جزیی از آن را تشکیل می‌دهد، تبیین می‌شود .

نتیجه این بازاندیشی، وابسته نمودن تفکر، از نظر تمام جنبه‌های مهم، به زبان است ...از این منظر، تفکر دیگر فعالیت مستقل و خودکفایی ذهنی انسان نیست و گفتار نیز صرفا تبلور بیرونی آن را تشکیل نمی‌دهد .بلکه گفتار و تفکر لازم و ملزوم یک دیگر بوده و هیچ یک بدون دیگری وجود نخواهد داشت و وجود هر دو به وسیله زبان ممکن می‌گردد ...

فهرست

متن‌ها و بافت‌ها
نام‌ها و نامگذاری‌ها
واحدهای زبانی
زبان و تفکر
نظام‌ها و استفاده کننده‌ها
دلبخواهی بودن
دستور زبان
تغییر و تحول
ارتباط کلامی
زبان و علم