ریاض السیاحه

ریاض السیاحه

نویسنده: میرزا زین العابدین شیروانی
مصحح : اصغر حامدربانی
ناشر: سعدی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 910
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1339 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب 

حاج زین‌العابدین شیروانی ملقّب به مست علیشاه(۱۱۹۴-۱۲۵۳ ه‍.ق)، از اقطاب سلسله ی نعمت اللهی متولّد شماخی و نویسندهٔ کتاب بستان السیاحه است که در پنج سالگی همراه پدرش به کربلا رفت و در آنجا مشغول تحصیل شد. پس از چندی راه سیر و سیاحت در پیش گرفت در ایران و مصر و شام و عثمانی و هند و یمن و حجاز و افغانستان و فرارود و ترکستان سفر کرد. پس از ۱۸ سال به وطن بازگشت و حاصل دیده ها و شنیده های خود را در قالب سه کتاب بستان السیاحه، حدائق السیاحه و ریاض السیاحه تألیف کرد.

این کتاب گنجینه‌ای است از عرفان و تذکره و علوم و شبیه دایرة‎المعارفی است از مطالب تاریخى جغرافیائى و سفینه‌ای است از اشعار و در حد خود کم‌نظیر بلکه بى‌نظیر است. سعى مؤلف بر این است که تا ممکن است از مطالب سمعى بگریزد و هر چه دیده و به ثبوت رسانده متذکر گردد و نیز از تعصب و عناد و تنگ‎چشمى بپرهیزد و الحق در این معنى داد سخن داده و حق مطلب را ادا کرده است‎. البته در بعضی قسمت‎ ها چون تاریخ گذشتگان ناچار به نقل از مورخین اکتفا نموده است و بنابراین اگر بعض گوشه‌هاى تاریخ به افسانه شبیه‌تر باشد و تحقیقات خلاف آن‌ها را روشن ساخته باشد مانند (تاریخ ملوک پیشدادى و کیان) بر مؤلف بحثى نخواهد بود.

مطلب دیگر این است که مؤلف بسیار جاها دیده و شهرها سیاحت کرده و اشخاص ملاقات نموده که آن‌ها را در کتاب خود نیاورده است. اولین دلیل این امر، رعایت اختصار بوده و دوم آنکه نوشته‌ها و یادداشت‎های او را یکى از حکام در ضمن آزار بسیار از بین برده است.

محقق نعمت اللهی، زین العابدین شیروانی، سه فرهنگ جغرافیایی تألیف کرد که ماحصل مسافرت های گسترده اش در کسوت درویشی جهت شناسایی صوفی های برجسته، محققان همفکر خود و دیگر اشخاص برجسته و ممتاز دهه های میانی سده ی نوزدهم در اقصی نقاط ایران و سرزمین های اطراف آن بود. شهرت زیاد بستان السیاحه شیروانی به جهت تغییر حالت از شکل خشک و ثابت رایج نزد فقیهان بود.

کتاب ریاض السیاحه حاصل سالها سقر و سیر و سیاحت حاج زین‌العابدین شیروانی ملقّب به مست علیشاه قطب سلسله نعمت اللهی به ایران، مصر، شام، عثمانی، هند، یمن، حجاز، افغانستان، فرارود و ترکستان است. اين کتاب مشتمل بر اطلاعات بسيار و متنوع جغرافيايي، تاريخي، آرا و عقايد فرقه‌هاي گوناگون مذهبي است و به چهار موضوع تقسيم بندي مي شود.

فهرست

1. ايران - جغرافياي تاريخي
2. تصوف
3. عارفان - سرگذشتنامه
4. عرفان