روندهای بنیادین در دانش زبان

روندهای بنیادین در دانش زبان

نویسنده: رومن یاکوبسن
مترجم: کورش صفوی
ناشر: هرمس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 113
اندازه کتاب: رقعی کوچک - سال انتشار: 1385 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

رومن یاکوبسن بنیانگذار مکتب زبان‌شناسی پراگ و از جمله مشهورترین زبان‌شنانسان عصر حاضر بوده است. او در این شاهکار خود که اثری کلاسیک به حساب می‌آید، سعی بر آن داشته تا زمینه‌های شکوفایی زبان‌شناسی را معرفی کند و وابستگی آتی علوم را به زبان‌شناسی به بحث بگذارد. شاید به همین دلیل است که متن انگلیسی و طبعاً ترجمۀ فارسی آن پیچیدگی‌های خاص خود را داراست، زیرا یاکوبسن کتاب مورد بحث را صرفاً برای متخصصان نوشته است و نیازی برای توضیح بیشتر مطالب ندیده است.

روندهای بنیادین در دانش زبان در سه فصل تنظیم شده است. یاکوبسن در فصل نخست به نگرش‌های زبان‌شناختی زمانۀ خود می‌پردازد و به این نکته اشاره دارد که مقام و منزلت زبان‌شناسی ساختگرا در مطالعۀ زبان چیست و چرا او در چنین مکتبی خود را باز یافته است.

در فصل دوم کتاب یاکوبسن به جایگاه زبان‌شناسی در میان علوم انسانی می‌پردازد و با نقل آرای نامداران این علوم و استدلال در هر مورد نشان می‌دهد که زبان‌شناسی در علوم انسانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در روند آتی مطالعاتی از این دست، دانش مطالعۀ زبان عمده‌ترین دستاوردها را در اختیار صاحب نظران قرار می‌دهد.

فصل سوم کتاب به علوم طبیعی و رابطۀ زبان‌شناسی با این علوم به‌ویژه زیست‌شناسی می‌پردازد و نشان می‌دهد که حتی در این دسته از علوم نیز نادیده گرفتن دستاوردهای زبان‌شناسی با هیچ منطقی سازگار نیست.

مجموعه ی نوشته های یاکوبسن در زمینه ی سبک شناسی؛ ادبیات؛ نقد ادبی؛ زبان شناسی و دیگر زمینه های وابسته؛ به بیش از دویست عنوان می رسد. کتاب حاضر از دیدگاهی؛ شاهکار اوست. نویسنده در این مختصر؛ زمینه ی شکوفایی زبان شناسی را مطرح می سازد و وابستگی آتی تمامی علوم را به زبان شناسی به اثبات می رساند.

یاکوبسن فقط یک زبانشناس نبود. آواشناسی، لغت‌شناسی، ‌ادبیات، نقاشی آوانگارد، ‌شعر و زیبایی‌شناسی از حوزه‌های فعالیت او بوده است.وی یازده اکتبر 1896 در یک خانواده متمول شهر مسکو به دنیا آمد.از همان کودکی علاقمند به زبان بود.
تحصیلات خود را در «موسسه زبان‌های شرقی لازارو» آغاز کرد و در 23 سالگی رشته زبان‌شناسی تاریخی - تطبیقی دانشگاه مسکو را به پابان رسانید. سال 1915 و در دوران دانشجویی عضو حلقه زبانشناسی مسکو بود، سپس وارد دنیای شعر و هنر آوانگارد شد.